Deprem Bölgesinde Vergilendirmede Mücbir Sebep İlanı ve Sonuçları

Ülkemizde 06.02.2023 tarihinde Kahramanmaraş merkezli 10 ilde yaşanılan depremlerin büyük can ve mal kayıpları yaşanmasına neden olmuştur. Depremlerin artçı sarsıntıları halen devam etmektedir.

Yaşanan depremlerde binalar ve işyerleri yıkılmış kalan binalar ise oturulamaz hale gelmiş  durumdadır. An itibariyle binlerce vatandaşımız evsiz kalmış, devletimizin belirlediği yurtlar, misafirhanelerde kalmakta birçok vatandaşımız ise soğuk hava koşullarında çadır kentlerde yaşamamaya çalışmaktadır.

Depremin ülke ekonomisine olan yıkım büyüklüğünü ise an itibariyle hesaplamak mümkün değildir.

Milletimiz Devletiyle el ele vererek yaraları sarmak için büyük gayretler göstermektedir.

Bu kapsamda Sayın Cumhurbaşkanımızın 08.02.2023 tarihinde yayımlanan 6785 sayılı Kararı ile deprem ilan edilen 10 ilimizi kapsayan bölgede OHAL ilan edilmiştir.

Daha sonra; Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından ilan edilen ve Resmi Gazete’de yayımlanan; depremden etkilenen 10 ili kapsayan olağanüstü hal (OHAL) kararıyla ilgili Cumhurbaşkanlığı tezkeresi, TBMM Genel Kurulu’nda kabul edildi.

Buna göre, Anayasa’nın 119. maddesi ile 2935 sayılı Olağanüstü Hal Kanunu’nun 3’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine göre Kahramanmaraş, Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Gaziantep, Hatay, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa’da 8 Şubat 2023 Çarşamba’dan itibaren 90 gün süreyle olağanüstü hal ilan edildi.

Deprem sonrası; Hazine ve Maliye Bakanlığımızda Kahramanmaraş ilinde meydana gelen deprem felaketine  ilişkin olarak, depremden etkilenen Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa illerinde mükellef kaydı bulunan mükelleflerin mücbir sebep halinde olduğunun kabul edildiğini 8 Şubat 2023 tarihinde internet sitesinden duyurmuştur.

Hukuki bir terim olan mücbir sebep bireylerin ya da tüzel kişilerin kendi çabalarıyla isteseler dahi önüne geçemeyecekleri durumlar tanımlanabilir. Herhangi bir kimse tarafından alınacak önlemlere karşı, önüne geçilmesi olanaksız, borcun yerine getirilmesine engel, borçlunun iradesi dışında beklenmedik olaylar olarak tanımlanmaktadır.

Mücbir sebep halleri 213 sayılı Vergi Usul kanunun 13. Maddesinde sayılmıştır. Madde metni aynen aşağıdaki gibidir.

Mücbir sebepler:

Madde 13 – Mücbir sebepler:

Vergi ödevlerinden her hangi birinin yerine getirilmesine engel olacak derecede ağır kaza, ağır hastalık ve tutukluluk;

Vergi ödevlerinin yerine getirilmesine engel olacak yangın, yer sarsıntısı ve su basması gibi afetler;

Kişinin iradesi dışında vukua gelen mecburi gaybubetler;

Sahibinin iradesi dışındaki sebepler dolayısıyla defter ve vesikalarının elinden çıkmış bulunması gibi hallerdir.

Gelir idaresi başkanlığı bu maddeden hareketle deprem yaşanan 10 ilimiz için Mücbir Sebep Hali İlan Etmiştir. Mücbir sebep ilanı  Gelir İdaresi Başkanlığı Web Sitesinde yayınlanmıştır.

MÜCBİR SEBEP NE GETİRMEKTEDİR?

Mücbir sebep hali süresince,

– Verilmesi gereken vergi beyannameleri ve bildirimlerinin verilme süreleri,

– Bu beyanname ve bildirimler üzerine tahakkuk eden vergilerin ödeme süreleri,

– Deprem  tarihinden önce tahakkuk etmiş, ödeme süresi mücbir sebep hali ilan edilen süreye rastlayan her türlü vergi, ceza ve gecikme faizinin ödeme süresi,

– 2023 yılı motorlu taşıtlar vergisinin ikinci taksit ödeme süresi,

– Deprem tarihinden önce ikmalen, re’sen veya idarece tarh edilen ve vadesi mücbir sebep halinin başladığı tarihten sonrasına rastlayan her türlü vergi, ceza ve gecikme faizinin ödeme süresi uzatılmıştır.

Buna göre, mücbir sebep halinin geçerli olduğu dönemde verilmesi gereken beyanname ve bildirimler 15.08.2023 Salı günü sonuna kadar verilebilecek, bu beyanname ve bildirimler üzerine tahakkuk eden vergiler ile yukarıda ifade edilen diğer vergi, ceza ve gecikme faizleri 31.08.2023 Perşembe günü sonuna kadar ödenebilecektir.

Bununla birlikte, söz konusu ilde bulunan mükellefler tarafından, mücbir sebep hali süresi içerisinde verilmesi gereken 2023 yılı 1 inci geçici vergi dönemine ilişkin geçici vergi beyannameleri verilmeyecektir.

Ayrıca, bu ilde bulunan vergi mükelleflerinin vergi borçları 02.10.2023 Pazartesi günü sonuna kadar başvuru yapmaları ve gerekli şartları da taşımaları kaydıyla faiz alınmaksızın 24 aya kadar taksitlendirilecektir.

Diğer taraftan, mücbir sebep ilan edilen yerler dışında mükellefiyet kaydı bulunan mükelleflerin, Elazığ ilinde ilan edilen mücbir sebep hali kapsamında olan meslek mensuplarıyla arasında deprem tarihi itibarıyla Aracılık ve Sorumluluk Sözleşmesi bulunması durumunda;

Mücbir sebep hali süresince,

– Verilmesi gereken vergi beyannameleri ve bildirimlerinin verilme süreleri,

– Bu beyanname ve bildirimler üzerine tahakkuk eden vergilerin ödeme süreleri uzatılmıştır.

Buna göre, mücbir sebep halinin başladığı 06.02.2023 tarihinden mücbir sebep halinin sona ereceği 31.07.2023 (bu tarih dahil) tarihine kadar verilmesi gereken beyanname ve bildirimler 15.08.2023 Salı günü sonuna kadar verilebilecek, bu beyanname ve bildirimler üzerine tahakkuk eden vergiler 31.08.2023 Perşembe günü sonuna kadar ödenebilecektir.

Ayrıca, bu mükellefler tarafından mücbir sebep hali süresi içerisinde verilmesi gereken 2023 yılı 1 inci geçici vergi dönemine ilişkin geçici vergi beyannameleri verilmeyecektir.

Ülkemizin ve Milletimiz için asrın felaketi olan depremler ile ilgili kamusal düzenlemeler konusundaki yazılarımız devam edecektir.

Allah Yar ve Yardımcımız Olsun…