Deprem Dersleri

Kahramanmaraş ve Elbistan merkezli iki büyük deprem sadece bizi değil, bütün Dünya insanlarını derinden etkiledi. Tüm Dünya depremzedelere yardım etmek için seferber oldu. Bizim acımızı hissederek paylaşan herkese içten bir teşekkür etmek, bizim de onlara olan gönül borcumuzdur.

Ben hukukçuyum. Benim eğitimim deprem mühendisliği ile ilgili ahkâm kesmeye yetmez. Yani, beton nasıl olmalı, demir nasıl bağlanmalı, kalıp nasıl olmalı? Hangi zemine ne tür inşaatlar yapılmalı? Bunları bilmem. Ama deprem hukukunu bilirim. İmar planlarının nasıl yapıldığını, şehrin nasıl planlanması gerektiğini, inşaatın imar durumuna ve projesine uygun yapılmasını kimlerin denetlemesi gerektiğini, uygunsuz imalat tespit edildiğinde imara ve projesine uygun olmayan yapıları denetlemekle görevli olanların ne yapmaları gerektiğini ve görevlerini gereği gibi yapmayanlara karşı uygulanacak yaptırımların neler olduğunu, ihmali olanların hukuki ve cezai sorumluluklarını bilirim.

Genellikle kırsaldaki yapıların deprem mevzuatına uygun olmadığı düşünülür. Fakat son yıllarda yaşadığımız büyük depremler kentlerin durumunun da pek iç açıcı olmadığını ortaya koyuyor. 1999 yılında yaşanan büyük depremlerden sonra, imar ve inşaat mevzuatında çok önemli ve değerli düzenlemeler yapılmışsa da, yaklaşık 20 yıldan beri yürürlükte olan bu düzenlemelerin eski yapılara uygulanamaması ve kısmen de mevzuatın yeni yapılara uygulanmasındaki ihmallerin ve kentsel altyapı tamamlanmadan yapılan binaların yarattığı kirliliğin acı sonuçlarını hepimiz yaşayarak gördük.

Yine gördük ki, iyi veya kötü olan her şey insanın ve toplumun bilincine bağlıdır. Önce insanın kendi öz bilinci- kişisel şuuru-olmalıdır. Yani önce insan kendi kendini denetlemelidir. Ne olursa olsun, yaptığı ya da yapmadığı şeylerin doğru olup olmadığını her insan hem kendi vicdanıyla hem de bireysel ahlakı ile kontrol etmelidir. Kendisine zarar verecek olsa da kendi öz bilincinde, vicdan muhasebesinde doğru bulmadığı hiçbir şeyi yapmamalıdır. Bırakın onlarca katlı inşaatları yapanları, kedi barınağı yapanlar bile yaptığı işi doğru yapmalıdır. Mimarlar, mühendisler, doktorlar, hukukçular, öğretmenler, diğer kamu görevlileri, tüccarlar, esnaflar, çobanlar, herkes önce kendi öz kontrolünü yaparak işini yapmalıdır.

Köyler dâhil, tüm yerleşim alanlarının imar planları olmalıdır. İmar planları ve plan değişiklikleri belediyeler tarafından yapılmalı fakat bu planların kesinleşmesi ilgili bakanlığın kararına bağlanmalıdır. İmar planı değişiklikleri, hatta plan notu değişiklikleri bile anayasa değişikliği kadar katı denetime tabi olmalıdır.

Daha büyük acılar yaşamak istemiyorsak, köylere yapılacak olanlar dâhil imara ve bilime aykırı hiçbir yapıya izin verilmemelidir. Özellikle kırsaldaki yapılaşmanın finansmanı devlet tarafından desteklenerek, il ve ilçe merkezleri ile köylerdeki eski yapılar da bilim ve fen kurallarına uygun olarak en kısa zamanda yenilenmelidir.

İmar aşamasından tutun da inşaatların proje ve yapım aşamasında görev yapacak usta ve ameleler dâhil herkes ciddi bir eğitime alınmalı ve bu işlerde çalışma yeterliliğine tabi herkese bu eğitimlerden sonra çalışma izni verilmelidir.

Tüm Türkiye deprem bölgesidir. Bu sebeple yapılacak eğitimler ve sürekli yayınlarla halkın da deprem bilinci artırılmalı, depreme dirençli binalarda yaşama gerekliliği anlatılmalıdır.