Gıda fiyatlarının yükselmesinin nedeni ve çözüm yolları

Sadece eline silah alarak, toplumun ve insanların özgürlüklerini kısıtlamaya çalışan, can ve mal güvenliklerini tehlikeye atan eylemleri toplum güvenliğini tehlikeye düşüren eylemler olarak görmemek gerekir. Ya da sadece, devletin güvenliğine yönelik yıkıcı veya bölücü faaliyetler içinde olan yapılanmaların faaliyetlerinin toplum güvenliği için tehlike oluşturduğunu düşünmemek gerekir.

Başka güçler de çeşitli düşünceleri, faaliyetleri, tutum ve davranışlarıyla toplum güvenliği için tehlike yaratabilirler.

Özellikle gıda ve tarım sektöründe tekelleşerek, rekabetsiz bir ortam yaratmak suretiyle haksız kazanç elde etmek için oluşturulmuş yapılanmalar da, toplum güvenliğini tehlikeye atabilirler.

Özellikle başta gıda maddeleri olmak üzere temel ihtiyaç maddelerinin tekelleşmiş büyük sermaye gurupları tarafından üretilip pazarlanması halinde, bu ürünlere büyük sermaye guruplarının açtığı satış yerlerinden başka yerlerde ulaşılmasını zorlaştırdığı gibi, büyük sermaye guruplarının satış mağazalarında ulaşıldığında da ürünlerin gerçek değerinden değil, tekelleşmiş sermayenin mağazalarının dayattığı fiyattan almak zorunda kalınır.

Bazı büyük sermaye guruplarının satış ve pazarlama şirketleri, tarımsal ürünlerin ekim aşamasından itibaren çiftçilerin üretimine müdahale ederek, çiftçinin ürününü tohum toprağa düşmeden satın almakta; böylece hal esnafı, manav esnafı, seyyar satıcılar gibi küçük esnaf gurupları devreden çıkarıldığı gibi; zaten önceki yıllardan bankaya, gübreciye, mazotçuya, zirai ilaççıya, bakkala, komşuya borcu olan çiftçinin ürününü çok ucuza kendilerine satmasına da neden olmaktadırlar. Çiftçiden ürününü çok ucuza satın alan birçok zincir marketin de sahibi olan büyük sermaye, çiftçinin ürününden kendi ihtiyacı olan kadarını almasına bile izin vermemekte, kendi nakliye ve pazarlama ağıyla topladığı ürünleri kendi mağazalarında istediği fiyata satmaktadır. Çiftçi bile kendi ürettiği ürünü daha sonra marketlerden alarak tüketmek durumunda kalabilmektedir.

Hatta büyük marketler köylü pazarlarının kurulduğu günlerde sebze meyve fiyatlarını düşürüp, ertesi günlerde yine yüksek fiyatla ürün satmaya devam etmektedirler.

Özellikle gıda ve tarım sektöründe tekelleşme sürecine başlamış bu sermaye yapılanması, büyük miktarlarda tarım arazileri de satın alarak, çiftçiyi ve köylüyü kendi köyünde tarım işçisi olarak çalıştırma planları yapmaktadır.

Maalesef, ülkemizin çarşı-pazarındaki fahiş fiyatların kaynağı da tekelleşerek kartelleşme arzusundaki bazı büyük sermaye sahiplerinin ticari organizasyonlarıdır.

Bu yöndeki faaliyetlere serbest piyasa koşullarındaki ticari faaliyetler olarak bakılamaz.

Tüm dünyada ve ülkemizde serbest rekabeti engelleyen, tekelleşen bu tür yapılanmalara karşı yasal düzenlemeler mevcut olup, bu yapılanmaların faaliyetlerine mevcut kanunlarla veya TBMM’nin ve devletin idaresinin alacağı kararlarla engel olma imkânı vardır.

Gıda maddelerindeki fahiş fiyat artışlarının nedeni yüksek enflasyon değildir. Fakat enflasyonu yükselten önemli nedenlerden biri gıda maddeleri gibi temel tüketim maddelerindeki fahiş fiyatlardır.

Bu organizasyonların kartelleşip tekelleşerek temin ettikleri ürünleri fahiş fiyatlarla satmalarının önü biran önce alınmalıdır.

Hatta büyük sermaye guruplarının organik tarım yapma ve benzeri bahanelerle köylüden toprak satın alması engellenmelidir.

Çiftçi ve köylü mazot, tohum, gübre, zirai ilaç fiyatları; işçi ücretleri; tarım alet ve makinelerinin fiyatları ve diğer tarım girdilerinin fiyatları bakımından desteklenmelidir. Sertifikalı tohumdan vazgeçilmeli, çiftçinin sonraki yılda ekeceği ürünü kendisinin üretmesi sağlanmalıdır.

Torku markasını dünya markası yapan Konya Pancar Ekicileri Kooperatifi ve Pankobirlik haksız rekabetin önlenmesi ve sermayenin üreticiye yayılarak çiftçinin desteklenmesi yönünde rol model olacak iyi bir örnektir.

Buğday, arpa ve benzeri zirai ürünlerde olduğu gibi, yaş sebze ve meyve alımlarında da TMO, tarım kredi Kooperatifleri, pancar üretici kooperatifleri (Pankobirlik) gibi kooperatifler ve çiftçilerin ortağı olduğu şirketler kurularak tarım ürünlerinin üretim ve pazarlanması çiftçiyi koruma ve kalkındırma amaçlı kontrol altına alınmalı; soğuk hava depoları kurulmalı; çiftçinin ürettiği ürünü kendi kuruluşları tarafından satmasına imkân sağlanmalı; tarım ürünlerinin satış ve pazarlanmasından tekelleşmiş büyük sermaye guruplarının yüksek kazanç sağlamasının önüne geçilmelidir.

Küresel sermaye yayıldıkça daha tatsız gelişmelerin olacağını fark edip, önleyici tedbirleri şimdiden almaktan başka çare yoktur.