Yalanlar ayyuka çıkarsa ne olur?

Özellikle bizim yöremizde de sık kullanılan “ayyuka çıkmak” deyimi vardır.  “Ayyuka çıktı” denildiğinde hemen hemen hepimiz bir şeyin herkes tarafından bilindiğini, sır olmaktan çıktığını, ortalığa döküldüğünü anlarız.

Bir şeyin herkes tarafından görünür olması, o şeyin yüksekte, hatta çok yüksekte olmasını gerektirir.

Peki, hiç düşündünüz mü?

Bir şey ayyuka çıkarsa ne kadar yükseğe çıkmış olur?

Bunun hesabını bilim adamları yapmışlar. Ayyuka çıkan bir şey yaklaşık 42,8 ışık yılı kadar yükseğe çıkmış oluyor.

O halde bu “ayyuk” nedir? Bir şey “ayyuka çıktığında” o şeyin ne kadar yükseldiği bilim adamlarını neden ilgilendiriyor.

Ayyuk, dünyanın kuzey yarım küresinin gökyüzündeki Auriga Yıldız kümesindeki en parlak yıldız olan ve “Keçi Yıldızı” da denilen bir yıldız. Dünyadan 42,8 ışık yılı uzaklıkta olduğu için, sembolik olarak göğün en yüksek noktası olarak kabul ediliyor.

Bu sebeple, herkes tarafından görülebilecek şeylerin yere yakın değil de en yüksekte olacağından hareketle ortaklıkta dolaşan, herkesin dilinde olan, herkes tarafından bilinen şeylerin ayyuka çıkmış şeyler olduğu kabul ediliyor.

Fakat nedense “ayyuka çıkmış” deyimi, bilimsel olgunluğu, doğruluğu, insanlığa faydası herkes tarafından bilinen iyi şeyler için değil; toplumun geneli tarafından kabul görmeyen, çoğu zaman dedikodudan ibaret insan davranışlarıyla, yalan söyleyen, diğer insanların güvenini yitiren insanlar için kullanılıyor.

Bu “ayyuk” kelimesi dilimize Arapçadan geçmiş. Arapçaya da eski Yunancada “keçi” anlamına gelen “aiks” kelimesinden geçtiği biliniyor.  “Ayyuk” kelimesinin, Yunancadan Arapçaya, Arapçadan Türkçeye geçmesi birkaç yüzyıl almış olmalı.

Demek ki, insanlığın yıldızlarla uğraşması 20. ve 21. Yüzyılda Ay’a ve Mars’a insan göndermesiyle başlamamış. Diller arasındaki etkileşimin yüzlerce yıl sürdüğü düşünüldüğünde, insanlar yüzlerce yıl önce gökyüzünü incelemişler ve bu günkü teknolojinin ön çalışmasını yapmışlardır.

Bu sebeple bu günkü teknolojinin sadece Ay’a insan gönderenlerin 50-60 yıllık çalışmalarının ürünü olduğunu söylemek doğru olmadığı gibi cep telefonu teknolojisi için bile son 20 yılın harika buluşu olduğunu söylemek doğru olmaz.

50-60 yıl önceki otomobilleri, traktörleri hatırlayın; 30 yıl önceki cep telefonlarını, bilgisayarları hatırlayın. Bunların hepsinde yüzyıllar öncesine dayanan insan emeği olduğunu, teknolojik her ürünün yıllar öncesine dayanan ön modellerinin olduğunu unutmamak lazım.

Sağlıkla kalın.