Cumhuriyetimiz 96 yaşında.

Mustafa Kemal ve Temsil Heyeti kurtuluş yolunda Ankara’ya dönerken 25 Aralık 1919 Perşembe günü Kaman’da konuk edilirler. Mustafa Kemal ve arkadaşları Bektaşoğlu Ali Çavuşun evinin önünde çocukların sevinç çığlıkları ile karşılanırlar. Bu durumdan rahatsız olan Ali Çavuş çocukları uzaklaştırmak ister. Mustafa Kemal; “Bırak Ali Çavuş, çocuklara dokunma. Bu ülkeyi sizlerle kurtaracağız, geleceğimizi de onlarla kuracağız,” diyerek “CUMHURİYET”in müjdesini birçok yerde verdiği gibi Kaman’da da verir.

27 Aralık’ta Ankara’da çalışmalarına başlayan Mustafa Kemal ve arkadaşları çalışmalarını hızlandırarak illerden seçilip gelen Milletvekilleri ile 23 Nisan 1920’de ilk TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ’ni açarlar.

Dikenli, taşlı yolların bir kısmı gerilerde kalmış olsa da; 19 Mayıs 1919 kısmen başlayan, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasını sağlayan Kurtuluş Savaşı yurt genelinde ve topyekûn bir mücadele ile kazanılmıştır.

İnönü Savaşları, Sakarya meydan savaşı, 26 Ağustosta başlayan Büyük taarruz devamında 30 Ağustos 1922’de ise tarihe Başkomutanlık Meydan Savaşı olarak geçen savaşlarla İzmir’e doğru kaçan Yunan askerleri 9 Eylül 1922 tarihinde denize dökülür.

Gazi Mustafa Kemal Atatürk önderliğindeki Kurtuluş Savaşı fiili olarak 11 Ekim 1922 senesinde imzalanan Mudanya Mütarekesi ile sona ermiştir. Fiili olarak 1922 senesinde sona eren savaş resmi olarak ise 24 Temmuz 1923 senesinde imzalanan Lozan Barış Antlaşması ile sonlanmıştır.

13 Ekim 1923’de ANKARA Türkiye Devleti’nin Hükümet Merkezi olmuştur. 29 Ekim 1923 tarihinde CUMHURİYET’in ilanı ile de bu zaferin meyvesi doğmuştur.

Mustafa Kemal, bir akşam Çankaya’da yemek sırasında: “Yarın CUMHURİYETİ ilân edeceğiz,” der. Orada bulunan arkadaşları bu açıklamayı sevinçle karşılayıp düşüncesine katılırlar. Yemeği bırakıp, nasıl hareket edileceği konusunda kısa bir program yaparlar. Görev yapacak arkadaşlar belirlenir.

İç ve dış şartların doğurduğu bu gelişmeler sonucu 29 Ekim 1923 akşamı CUMHURİYET ilân edilir. CUMHURİYET’in ilânı ile “Egemenlik Kayıtsız, Şartsız Milletindir” kuralı, artık devlet yönetiminde, en belirgin şekliyle yerini alır demokrasiye giden yol daha aydınlık olarak çizilir.

Nihayet, kanun, birçok konuşmacının “YAŞASIN CUMHURİYET” sesleriyle alkışlanan konuşmalarıyla kabul edilir. Ondan sonra Cumhurbaşkanı seçilmesi için Meclis’te oylamaya geçilir. Toplanan oyların sonucunu Başkanlık kürsüsünde oturan İsmet Bey (Paşa) Genel Kurul’a; “Yeni devletin yönetim biçimi CUMHURİYETTİR. Türkiye Cumhurbaşkanlığı için yapılan oylamaya yüz elli sekiz kişi katılmış ve Cumhurbaşkanlığına yüz elli sekiz üye, oybirliği ile Ankara Milletvekili Mustafa Kemal Paşa Hazretleri’ni seçmişlerdir.” Durum, aynı gece bütün memlekete bildirilir, her tarafta gece yarısından sonra yüz bir pâre top atılarak ilân edilir.

Anayasanın ilk maddesine “Türkiye’nin yönetim şeklinin ‘Cumhuriyet’, devletin dininin İslâm, resmî dilinin de Türkçe olduğu,” ilâve edilir.

628 sayılı bu kanun ile 29 Ekim, 1925’ten itibaren ülke içinde ve dış temsilciliklerde bayram olarak kutlanmaya başlamıştır.

MUSTAFA KEMAL ATATÜRK’ÜN CUMHURİYET İLE İLGİLİ SÖZLERİ

*Cumhuriyet, fikir serbestliği taraftarıdır. Samimi ve meşru olmak şartıyla her fikre hürmet ederiz.

*Ey yükselen yeni nesil! İstikbal sizsiniz. Cumhuriyeti biz kurduk, onu yükseltecek ve yaşatacak sizsiniz.

*Türk milletinin karakterine ve adetlerine en uygun olan idare, Cumhuriyet idaresidir.

*Türkiye Cumhuriyeti mesut, muvaffak ve muzaffer olacaktır.

*Cumhuriyetimiz öyle zannolunduğu gibi zayıf değildir. Cumhuriyet bedava da kazanılmış değildir. Bunu elde etmek için kan döktük. Her tarafta kırmızı kanımızı akıttık. İcabında müesseselerimizi müdafaa için lâzım olanı yapmağa hazırız.

*Benim naçiz vücudum bir gün elbet toprak olacaktır. Fakat Türkiye Cumhuriyeti, ilelebet payidar kalacaktır.

29 EKİM 1923’DE İLAN EDİLEN CUMHURİYETİN 96 YILINI ONURLA VE GURULA KUTLUYORUZ. GELECEKTEN UMUTLU VE MUTLUYUZ.

29 Ekim 2019