Kaman Yöresini Yurt Tutan Aşiret Oymak ve Cemaatler

Kaman Tarihçesi

MÖ 3000 yılından bu yana yaklaşık 5000 yıllık bir yerleşim geçmişine sahip olan Kaman ilçemiz; Antik Çağ’da Zamana, Roma ve Bizans döneminde Chamane, MÖ 1200-2200 yıllarında Etiler (Hititler) döneminden sonra kurulan Firikyalılar zamanında (Geomagen) Kumana (Kumana: Avrupa tarihçilerine göre Komana, Türk-İslam tarihçilerine göre Kıpçak), Selçuklular zamanında Anadolu’nun Türkleşmesi ile de “Kaman” adını almıştır.

Kaman, bir ihtimal Türklerin ilk dini olan Şaman’dan gelmektedir. Kelime anlamı olarak baktığımızda “gök” anlamına geldiğini görüyoruz. Ancak, bu konuda bir kesinlik yoktur.

Kaman ilçemiz uzun yılar Hititler, Frigler, Asurlular, Persler, Roma ve Bizanslılar ile Mengücekoğulları, Ertane, Karaman ve Dulkadiroğulları Beyliklerinin hâkimiyetleri altında kalmıştır.

Anadolu’da büyük medeniyetler kuran Hititlerin yıkılışıyla ortaya çıkan kabilelerden biri de Kuman’lardır. Kumanlar, Kızılırmak civarında Ankara ve Trabzon bölgelerine kadar yerleşmiş bir Türk boyudur. Belki de Kaman ismi onlardan kalmadır. Zira Ankara’nın Ayaş İlçesinde bulunan Kumanlar köyü de o zamanlardan kalma olarak gösterilmektedir. (A. Levni Candar, Anadolu, Ankara)

Bir rivayette ise MÖ 1200-2200 yılları arasında Kızılırmak civarında yaşamış olan Hititler’den sonra kurulan Kumanlar’dan geldiği şeklindedir. Kumanlar Türk ırkından gelmekteydiler. Asur’larla savaşıp yenildikten sonra Balkanlara göçmüşlerdir. Merkezleri bugün Kayseri yakınlarında hitabeleri bulunan Komana şehri idi. Koman kelimesi ova anlamına da gelir. Kumanlar bir müddet Macaristan’da oturduktan sonra Hıristiyan olmuşlar, Türkçeyi unutarak Macarca konuşmuşlardır.

İlçemizin, Orta Kızılırmak yayının Doğusunda bulunan Kırşehir, Kaman ve Keskin arasındaki bölgeye Roma ve Bizans döneminde verilen “Chnamane” (Khomane) adının Türkler tarafından “Kaman” olarak kullanıldığından Kaman ismini aldığı da sanılmaktadır.

Bugün Kaman hakkında bilgi veren bazı popüler ve bilimsel eserler, ilçemizin kuruluşunu antik dönemlere kadar götürmekte ve “Kaman” adının “Kutsal Ananın Ülkesi” (Chnamane) manasında Khomana’nın çeşitlemesi olan Kaman’dan geldiğini bildirmektedir.

Ayrıca, Kaman isminin, Dede Korkut’un ilk cümlelerinde geçen ve Bekdik’lerin ana boyu olan Bayat Boyu Beyi Kamgan Bey’den geldiği görüşü de ileri sürülmektedir. Bugün “Bekdik” ismiyle bilinen bu Türkmenler Maraş, Ereğli, Kırşehir, Nevşehir, Kaman, Aksaray ve Koçhisar’da yoğunlukla bulunurlar. Oğuzların çeşitli kollarının gelerek Kaman’ın köylerinin temellerini attıklarını, çevre köylerin adlarının incelendiğinde de Oğuzlarla yakın ilişkileri görülür.

11. yüzyılda Oğuz Boylarının Türk ve İslam olarak Konar-Göçer veya yerleşik hayatı tercih ederek bu yörede yaşamaya başlamaları ve bu Türkmen özünü o günden bu yana devam ettirdiklerinin bir simgesidir.

Kaman’ın 900’lü yıllardan itibaren yörenin Türk–İslam diyarı olarak kapılarının açılmasıyla coğrafi ve kültür birliği yapmış bir yerleşim yeri olarak her zaman için Kırşehir’in tarihi dokusu içerisinde yeri vardır.

Bütün bu tarihi bilgiye göz attıktan sonra “Kuman” ismi zamanla değişerek “Kaman” ismini almıştır diyebiliriz. Bugün Kaman hakkında dedelerinden duyduklarını anlatan yaşlı Kamanlılar, eskiden halkın Kaman’da devamlı oturmadığını; yazın civarda yüksek yerlerde hayvanlarını otlatan aşiretlerin, Yörüklerin kışladığı bir yer olduğunu söylemektedirler.

Yazın yaylada oturanların, kışın yaylaya göre daha sıcak olan ovalara indiklerini düşünürsek; Kaman isminin Kumanlarda ova anlamına gelen Kaman’la birleştirmek daha uygun düşer. Şüphesiz kelimeler zamanla asıllarını kaybetmektedirler.

Bölge tarihini Kırşehir tarihiyle düşünmek yerinde olur. Hititler (Etiler)’den sonra Frikler, Roma ve Bizans hakimiyetine girmiştir. Bunlara ait eserler Kaman’da da mevcuttur. Savcılı Dokuzlu’da çıkartılan Öküz Taşı, Baranlı Dağı’ndaki Eli Bebekli, Başpınar-Baranlı-Kördağı’ndaki Yer Altı Şehirleri, Temirli’deki Yeraltı Tepesi Delik Kilisesi, Ali Öflez Dağının yakınındaki tepede bulunan ve henüz ne olduğu bilinmeyen harabeler, Çağırkan Kalehöyük vb. Kaman çevresindeki onlarca höyük ve kazılardan çıkartılan çanak-çömlekler gibi; Değirmenözü köyünde çıkarılmış bir küp vardır ki, üzerindeki yazı tamamen Yunancadır ve MS 3. yy’la aittir. (Dr. W. Ruben, Kırşehir’de dikkatimizi çeken Abideler, T.T.K. 1948)

Selçuklu hükümdarı Melik Şah döneminde, büyük Türkmen oymakları doğudan batıya doğru Anadolu’ya yerleştirildi. O tarihlerde birçok Türkmen oymakları da boy boy Kırşehir’e ve civar köylerine yerleştirildi. Sürü sahibi Türkmen ve Yörükler aşiretleriyle göçer-evli olarak yaylalarda yaşadılar. Saban kültürüyle geçinen Türk boyları da ovalara yerleştirildi. Bu suretle yeni yeni Türk köyleri kuruldu.

Selçuklular zamanında Kaman yerleşim yeri idi. Oğuzların muhtelif kolları gelerek Kaman’ın bugünkü köylerinin temellerini atmışlardır. Çünkü Kaman köylerinin adları incelediğimizde Oğuzlarla yakından ilgili görülür. Büğüz, Kargın Oğuz kol adlarındandır. Yine Çağırkan, Bayındır isminde Oğuz oymakları vardı.

1071 Malazgirt Savaşından sonra Anadolu Selçuklu Devleti’nin yönetimine giren Kaman, daha sonraki dönemlerde Osmanlı İmparatorluğu’na geçmiştir. Milli Mücadelenin başlaması ile Heyet-i Temsiliye Üyeleri, 25 Aralık 1919 günü Atatürk ile birlikte Kaman’a gelerek o zaman Kaman’ın ileri gelenlerinden Bektaşoğlu Ali Çavuş’un evine misafir olmuştur. Kamanlılara ülkenin içine düştüğü kötü durumu anlatıp ve Milli Mücadeleye destek isteyen Heyeti-i Temsiliye Üyeleri, Kaman halkından yakın ilgi ve destek alarak ertesi gün Kaman’dan ayrılmıştır.

Kaman İlçemize 8 km. uzaklıktaki Çağırkan Köyü sınırları içindeki Kalehöyük’te, 1986 yılından günümüze kadar yapılan kazılarda MÖ 3000’lere tarihlenen buluntular açığa çıkarılmış; Eski Tunç Çağından Osmanlı Dönemine kadar yerleşimler tespit edilmiştir. Arkeolojik bulgular, Kaman’ın yüzyıllar boyu çeşitli kültürlere ev sahipliği yaptığını göstermektedir.

Kaman, 1913 yılında Bucak (Nahiye) merkezi olmuş, 1924 yılında ise Belediye Teşkilatı kurularak 1944 yılında Kırşehir’e bağlı ilçe olmuştur. 1954 yılında Kırşehir’in ilçe yapılmasıyla Ankara’ya bağlanmış ise de 1957 yılında Kırşehir’in tekrar il haline getirilmesiyle yeniden Kırşehir’in ilçesi olmuştur.

Oğuz Türklerinin Anadolu’yu Yurt Tutması

(Kaman Yöresini Yurt Tutan Aşiret Oymak ve Cemaatler)

Anadolu, Selçuklu sultanı Alparslan’ın Malazgirt zaferinden (1071) sonra Türk akıncıları, tarafından ele geçirildi.

Ankara’nın fethine (1073) katılan Türk öncü süvari birliği aile toplulukları Chanamane olarak bilinen Keskin ve Kaman bölgesini de konargöçer olarak yurt tutarlar.

Türkler konargöçer toplumlardandı. Anadolu’ya geldikten sonra da yüzyıllarca konargöçer olarak yaşamışlardır. Konargöçerlerin koyun kuzu ile uğraşanlarına Türkmen, ticaret ve deve ile uğraşanlara da Yörük denmiştir. Yine orta Kızılırmak yayının Ankara–Mersin çizgisinin doğusunda yaşayan konargöçerlere Türkmen, batısında olanlara da Yörük denmiştir.

Ankara’nın fethine katılan Türk öncü süvari birliği aile toplulukları da Keskin Kaman yöresini yurt tutarlar. Şam ulu Yörüklerinin bir kolu olan Gökçeli Cemaati Beyi Şahin Bey’de Darıözü ve Değirmenözü suyunun Bağdat Yolunu kestiği, bugün Gökçepınarı denen mevkie yerleşirler. (Kaman’ın 3 km kuzeyinde)

26.04.1584 tarihli Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü arşiv belgesinde (Gökçepınar) Kırşehir Merkez Nahiyesinin, Keskin Nahiyesine bağlı köydür. (Kaman henüz yerleşim yeri değildir)

Gökçepınar’da oturan Şahin Beyin soyundan Savaoğlu Ahmet, Boy Beyi seçilir. Boy Beyi, kadıların bulunmadığı kırsal kesimlerde merkezin atadığı ya da aşiretlerin kendi aralarında seçtiği merkezi idarenin onayladığı vergi alma, iskan ettirme, yol, köprü yaptırma ve bakım onarımı gibi geniş yetkilere sahip kişiye denir. Savaoğlu Ahmet Beye, halk Kılıçsız Ahmet Paşa adını yakıştırır.

Kılıçsız Ahmet Paşa Kırşehir’den gelen Kurtbeli ve Karakurt adı ile bilinen yolların birleştiği Mallıca (Manıca) suyunun (Kaman’ın ilk yerleşim yeri olan şimdiki Manıca çeşmesi ve Camisinin) bulunduğu yere bir oda ve bir ibadethane yaptırır.

Ahi geleneğinde oda açma çok önemlidir. Gelen yedirilir, içirilir, barındırılır. Oda hizmetinin başına da oğlu Ali’yi getirir. Ali hizmette yetersiz kalınca adı Cıbır Ali diye anılır. Bunu onur meselesi yapan Kılıçsız Ahmet Paşa Manıcanın başına bir konak, konukların da ağırlanabileceği bir oda yaptırır, kendi de buraya göçer (1603). (Bu oda 1932 yılına kadar Kaman Köy Odası olarak hizmet vermiştir. Mustafa Kemal, 25 Aralık 1919 Perşembe günü Temsil Heyeti ile birlikte Milli Mücadeleyi başlatmak için Sivas’tan Ankara’ya geçerken Kaman’a geldiğinde bu odanın önündeki binek taşı üstünde halka konuşmuştur.)

Kılıçsız Ahmet Paşa, Gökçe Pınardan Manıcanın başına ev ve oda yaptırıp göçtükten sonra, Gökeşme’den Camuzoğullarını da (Yaman) buraya yerleştirir. Savaoğulları (Savalar, Safhalar, Şahin) ve Camuzoğulları, Ahi Bölüklerinin Şam Ulu Yörüklerinin Gökçeli cemaatindendir ve Kaman’ın kurucu aileleridir (1613). Gökçeli cemaatinin yerleştiği yerler: Gökçepınar, Göğüşme, Gökçeviran (Müderris), Sofular (Aydınlar) ve İsahocalı Köyleri.

Bu yerleşim yerine gelip konaklayıp barınanlar, burayı bölge adı olan KAMAN olarak anar ve söylerler. Kaman soyadını alan ve Kamanlıoğlu diye bilinen kabile Dulkadirlilerin Maraş altı, Mamalı Aşiretinin Varsak cemaatinin Karakoç bölüklerinin bey kabilesidir.  (Sebahattin Yaşar; Kırşehir Varsakları), (Prof. Dr. Ahmet Gökbel; Anadoluda Varsak Türkmenleri)

Kamanlıoğlu adı ile bilinen kabile (1690) zorunlu iskândan sonra, Kaman bölgesinde Değirmenözü mevkii, Çiftlik Bala Köyü ve Hamit köyleri arasını yurt tutarlar (1701) ve daha sonra da Kaman’a göçerler.

VARSAKLAR (Farsaklar)

Mamalı aşiretinin Yörük Türkmenlerindendir. Doğu Anadolu’da Dulkadirli Maraş, Halep arasında ve Çukurova’da Hatay, Adana ve Tarsus yörelerinde konargöçer bölükler halinde yaşıyorlardı. XV. ve XVI. Yüzyıl siyasi ve sosyal olayları Varsakları göçe zorlanırlar ve Anadolu’ya dağılırlar.

Osmanlının çıkardığı iskân fermanlarıyla 1480–1735 yılları arasında Kırşehir yöresin yurt tutarlar. Ahilerin vakfiyesi ve Kırşehir tapu tahrir defterlerinde görülmektedir. 1520 tarihli, Sivas tapu tahrir defterinde Kırşehir’e göçen Varsak cemaati sayısının 376 olduğu belirtilmektedir.

Varsaklar Kırşehir yöresinde özellikle Keskin, Çelebi, Kaman, Akpınar, Kırşehir, arasında 60’dan fazla köy kurup ya da kurulu köylere yerleşmişlerdir.

Kaman Yöresine Yerleşen Varsak Bölük ve Cemaatleri

İsahocalı bölüğü, Karacalı bölüğü, Hamidlu bölüğü, Danişmentli bölüğü.

CEMAATLER

Karakocalı Bölüğü: Kaman-Keskin arasında yerleşmişlerdir. Kamandaki Giziroğulları kabilesi Karakocalı bölüğünün Kulak cemaatindendir.

Karakoçlu Cemaati: Kaman–Karaduraklı (Kırşehir) Köyü arasında dağılmışlardır. 32 kabile bulunmaktadır. Kaman merkeze yerleşen Kamanlıoğlu bu cemaatin bey kabilesidir. Hamit, Kurancılı, Ömerhacılı köylerinde de Kamanlıoğlu kabile mensupları vardır. Dulkadirlilerin Maraş altı Beydilli Türkmen cemaatidir.

Karabaşlı Cemaati: Kaman’ın Büğüz, Çağırkan Köyü, Çelebi’nin Karaağaç, Yukarı Şıh, Türbe Köyü, Keskin’in Aşağı Şıh gibi köylerine yerleşirler.

Karaca Cemaati: Kaman, Çiftlik Bala, İsahocalı’ya yerleşmişlerdir.

Konur Cemaati: Kaman, Keskin, Çiçekdağı, Çelebi bölgesinde dağınık yerleşirler.

Toklugümüş Cemaati: Toklümen ve çevresindeki köylere yerleşmişlerdir.

Temirli Cemaati: Aydınlar (Sofular), Temirli köylerine yerleşmişlerdir. Daha sonraları Müderris Köyüne gelen Kuşdemirli, Ömerhacılı Köyüne gelen Baytemir, Karakütük köyünü kuranlarda Temürlü cemaati mensuplarındandır.

Fakılı Cemaati: Kalabalık bir cemaat topluluğudur. 1690 zorunlu iskânından sonra Maraş, Sivas, Malatya yöresinden Kırşehir, Kaman, Keskin bölgesine gelip köy kurup ya da yeni köy kurarak yerleşen cemaat mensuplarıdır.

Karahabalı Cemaati: Gaziantep-Maraş arası Bozulus, Varsak Yörük Türkmenleridir.

Özerli Cemaati: Bayındır boyu Çukurova Varsak Yörüklerindendir. Kaman, Bayındır, Çağırkan İsahocalı köylerinde Özerli cemaatine mensup kabileler vardır.

Ulaşlı Cemaati: Danişmentli Türkmen Varsaklarındandır.

Durmuşlu Cemaati, Eldelekli Cemaati, Yeniyapanlı Cemaati, Ömerli Cemaati, Ömer Fakih Cemaati gibi topluluklar zaman içerisinde bölgemize gelerek yerleşmişlerdir.

İsahaocalı, Hamit, Durmuşlu, Ömerkahya, Karahabalı, Eldelekli, Sarıömerli, Selimağa gibi köy adlarının Varsak bölük, cemaat ve oba adlarından ya da kabile büyüklerinden geldikleri söylenebilir.

Kaman Yöresindeki Varsakların Yerleştiği veya Kurduğu Köyler

Aydınlar (Sofular), Temirli, Büğüz (Büğdüz) (1584), Çağırkan, Darıözü, Meryemkaşı, Molla Osmanlar, Değirmenözü, Gökeşme, Yazıyolu (Hacıaraplı), Ömerkahya, Sarıömerli, Hamit, İsahocalı, Karahabalı, Karakaya, Yeniyapan, Karkın Kızıközü, Karkınmeşe, Karkın Selimağa, Karkın Yenice, Merdeşe, Konurkale (Çiçekdağı), Kırşehir’in Çuğun, Cemele köyleri ile Özbağ kasabasının köyleri de Varsakların yerleştiği ya da kurduğu köylerdir.

Varsakların Gelişi (1440–1780)

Avşarlar: Avşarlar, Oğuzları Bozok kolu, Yıldız Han soyu Avşar boyundandır. Oğuzları 24 boyundan biri olup hükümdarlar çıkarmış beylikler kurmuş önemli bir koludur.

İran hükümdarı Nadir Şah, (1736–1747) Avşarların Torunlar oymağındandır. Karaman Oğulları beyliğini de (1250–1487) Avşar Türkmenleri kurmuştur.

Konya’yı Moğol işgalinden kurtaran Karaman Oğlu Mehmet Bey yayınladığı fermanla “Bugünden sonra hiç kimse Divanda, dergâhta, meydanda Türkçeden başka dil yazılıp konuşulamayacak” diyerek Türk dilinin koruyucusu olmuştur.

Avşarların Kaman Yöresini Yurt Tutmaları

Osmanlı yönetiminin çıkardığı zorunlu iskân fermanları ile Kaman bölgesi de Avşarlara yurt olur. 1540 Osmanlı yönetimi Akkoyunlu, Karakoyunlu, Dulkadirli konargöçerlerini Bozulus adı altında toplayıp Orta Anadolu Bölgesindeki boş alanlara iskân ettirir. Daha sonra kuzey Suriye’deki Rakka ve Hama’daki Recepli Avşarları ile Dinçerli Avşarları da Boz Ulusa dâhil edilirler. Ankara, Haymana, Kalecik, Bala ve Keskin yöresinde Bozulus Türkmenleri arasında dolaşan Recepli ve Dinçerli Avşarları da kurulu köylere yerleşir ya da köyler ve mezralar kurarak yerleşik düzene geçerler.

26.04.1584 tarihli Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü Arşivinde bulunan yazılı belgede Kırşehir merkez nahiyesine bağlı, Keskin Nahiyesine bağlı 2 yerleşim yerinin adının Avşar Bala olduğu görülmektedir. Bugün halkın Aşağı Çiftlik dediği, Keskin’e bağlı İnziloğlu Çiftliği ile Kaman’ın Yukarı Çiftlik denilen Çiftlik Bala köyleridir.

Bu iki köyü Bozulus Avşarlarının kurduğu sanılıyor. Bu iki köye komşu olan Kaman’ın Sarıömerli Köyünde bir kabile Dinçerler olarak bilinmekte ve soyadları da Dinçer’dir. Kaman’ın Tatık köyünde Dinçerler olarak bilinen bir kabilede Dinç soyadını almışlardır.

1540 sonrası Bozulus Avşarları

Recepli ve Dinçer Avşarları: Çiftlik Bala, Sarıömerli ve Tatık Köyü.

1690-1691 Zorunlu İskan Avşarları

Boyacıoğlu Avşarları: Kaman Merkez.

Gucurlu Avşarları: Kaman Merkez.

Sarı-Sarıuşağı Avşarları: Kaman Merkez, Kargınmeşe, Kargınkızıközü, Tatık, A Pınar, Çadırlı Hacıbayram, Yağmurlu Sarıuşağı ve Savcılı Köyleri.

Torun Avşarları: Kaman Merkez, Çadırlı Körmehmet, Alişar (Akpınar) Köyü.

İmanlı Avşarları: İmancı Köyü.

Köpekli Avşarları: Çadırlı Körmehmet.

Pekmezci Avşarları: Deveci ve Pekmezci (Akpınar) Köyü.

1727 Sadrazam Nevşehirli Damat İbrahim Paşa İskanı Avşarları

Gündüzlü ve Çöklü Avşarları: Kurancılı ve Başköy Köyü.

Aslanlı Avşarları: Başköy, Ömerhacılı, Çadırlı Hacı Bayram, Savcılı Büyükoba Köyü.

1863-1865 Çukurova ve Kozan Avşarları

Adana Karataş Kocabeyli Avşarları: Sarıömerli, Ömerkahya, Savcılı Meryemkaşı Akpınar, Savcılı Dokuzlu (Hirfanlı Baraj Gölü Suları altında kaldı) Köyü.

Adana Bölgesi Abıcı Avşarları: Kaman Merkez, Kargınmeşe Köyü.

Kozan Avşarları: Savcılı Büyükoba, Tatık Köyü.

1691–1699 Zorunlu İskân

Sivas, Malatya, Adıyaman ve Elazığ yöresinde kışlayan Erzincan, Tunçeli, Bingöl, Bitlis yöresini yaylak olarak kullanan konargöçer topluluklar yaylak ve kışlaklarına gidiş ve gelişlerinde ekili alanlara ve yerli ahaliye zarar veriyorlar, köy basıp yağmalıyorlar, yol kesip soygun yapıyorlar, askere gitmiyor vergi vermiyorlardı. Osmanlı yönetimi bunları disiplin altına almak, Orta Anadolu’da boş alanları canlandırıp ziraata kazandırmak amacıyla ferman ve emirler çıkarır. (1691–1699)

Bozok Bölgesindeki (Yozgat) yüzyıllar önce Moğolların boşalttığı yıkık harap ve verimsiz arazilerin bulunduğu alanlara yerleştirilirler. Bir müddet sonra yerleştikleri yerleri beğenmeyen konargöçer toplulukları buraları terk ederler.

Mamalı Aşireti beylerinden Bektaş Beyin mahiyetinde Kırşehir yöresine gelen çok sayıda Aşiret, oymak ve Cemaat mensupları burada iki guruba ayrılırlar.

Birinci gurup Avşarların Torunlar Oymağı beyi Alişir Beyin mahiyetinde Çiçekdağı, Malya Ovası ve Mucur taraflarına yerleşip yeni köyler kurarlar ya da kurulu köylere yerleşirler. Buraya yerleşenlerden Avşarlar Torun ve Köpekli Avşarları olduğu bu günde görülmekte.

İkinci ana kolda Mamalı Aşiret Beyi, Bektaş Beyi’n mahiyetinde Kaman, Keskin ve Koçhisar bölgesine yerleşirler (1705).

1691–1699 Zorunlu İskânıyla Kaman Bölgesine Yerleşen (1705) Avşar Oymak ve Cemaatleri

Dokuzlu Avşarları: Savcılı dokuzlu köyü. (Hirfanlı baraj gölü altında kaldı)

Gucurlar: Kaman merkez.

Sarıuşakları: Sarılar, Sareller, Boyacıoğulları, Satılmışlar, Kulaksızlar, Kaman Merkez, Kargınmeşe, Kargınkızıközü, Tatık, Apınar, Çadırlı, Savcılı Köyleri, Yağmurlu Sarıuşağı ve Sıdıklı Köyleri (Kırşehir).

Torunlar: Kaman Merkez, Çadırlı Körmehmet.

Pekmezci Avşarları: Pekmezci Köyü (Akpınar).

Şerefli Avşarları: Kekilliali (Kekilli Alo), Ekizler ve Hirfanlı Köyleri ile Kızılırmağın öte yakası Bala ve Koçhisar taraflarında köy kurup yerleşirler. Şerefli Avşarlarına Şerefli Kürdü’de denir. Şerefli cemaati mensupları Türkçenin yanı sıra Kürtçe’de konuşurlar.

İmanlı Avşarları: Maraş Yörük Avşar Türkmenleridir. İmancı cemaatinin İmancı köyünü kurdukları sanılıyor.

Sarıcalı Yörük Avşarları: Deveci, Alişar köyünü kurarlar. Kurulu olan Köşker köyüne de yerleşirler.

1727–1730 İskânı

Akdağ, Erciyes ve Hasandağı’nı yaylak olarak kullanan Danişmentli, Dulkadirli Türkmenleri ile hayvancılıkla uğraşan dağınık Çukurova Yörükleri Niğde, Aksaray, Kırşehir ve Nevşehir arasında kışlayıp konargöçer yaşıyorlardı.

Sadrazam Nevşehirli damat İbrahim Paşa’ın iskan emri ile (1727) Kızılırmak kenarındaki boş alanlara yerleştirildiler. Pek çok aşiret, oymak ve cemaat mensubu da Kaman yöresinde de yurt tutarlar. (1730–1735)

Kaman Yöresine Yerleşen Avşarlar

Çöklü (Çöplü) Avşarları: Başköy.

Başköylü Niyazi Şener ve Rasim Oğuzer hocanın anlatımlarına göre atalarının Başköy’e Haymana Culuk köyünden geldiği belirtilmiştir.

Culuk köyünden 1330 (M.1914) doğumlu H.Abdullah Kocaaslan’ın anlatımlarına göre de, aşiretlerinin Osmanlı’da baş gösteren Yeniçeri ayaklanmaları ve düzensizlikler nedeniyle gözden düşen ve saraydan uzaklaştırılan Yeniçerilerden olduğu ifade edilmiştir.

Zamanın padişahınca çok sevilen Mustafa Paşa ailesini öldürülmekten ve sürülmekten kurtarmak için zamanın Ankara Valisi Abdi Paşa’ya haber göndererek bunlara sahip çıkmalarını, iskân olacakları bir yer göstermelerini ister. 18’inci yüzyılda İstanbul’dan ayrılan iki aile (Rıdvanoğulları ve Aşiroğulları) Abdi Paşa tarafından önce Gölbaşı Oğulbey ile Bala arasındaki Holozlu mevkiine yerleştirir. Holozlu’daki bir tepenin adı hala Rıdvan Beli olarak anılmaktadır. Orada 8-10 sene kadar kalırlar.

Bu sırada Yabanhamam’ına (Haymana) gelip giderlerken o zaman Culuk Ören adı verilen eski Rum veya Ermeni harabe köyünden geçerler. Holozlu’da Beynam köylülerinin ağaları (Kuyrukçuoğulları) ile araları açılınca kalkıp Culuk’a yerleşirler. Bir kısım köylüler ise Kırşehir-Kaman’ın Başköy Köyü’ne yerleşirler. Başköy’e yerleşen bu köylüler “Ağazade Hacı Mehmet”in soyundan gelmişlerdir. Önce Ağazade Hacı Mehmet’in oğlunun adı olan “Kamiloğulları” olarak anılmışlar, ayrıca “Çöğürcüler” olarak da bilinmektedirler. Soyadı kanunundan sonra “Çöklü” soyadını almışlardır.

Demirci Yörük Avşar Türkmenleri: Kaman merkez, Başköy, Bayındır, Çağırkan, Eldelek Demirci (Akpınar) Kurancılı, Tatık, Yelek, Temirli (Demirli).

Savcılı Avşarları: Savcılı Büyükoba.

Gündüzlü Avşarları: Başköy.

Köpekli Avşarları: Mucura yerleşen Köpekli Cemaatin küçük bir kolu da Kaman’ın Çadırlı Körmehmet Köyü’ne yerleşir.

1863–1865 Çukurova–Kozan Avşarlarının Göçü

Çukurova–Kozan Avşarlarının yaylakları Uzunyayla, Sarız, Pınarbaşı bölgesi ve Toros Dağlarıydı. Amik ve Çukurova da kışlaklarıydı.

Avşarlar yüzyıllardır, bu topraklarda konargöçer yaşıyorlardı.  Padişah fermanı ile Avşarların Uzunyayla’da yerleşik düzene geçmeleri emir olundu.  Konargöçerlikten ve zengin otlaklarından vazgeçmeyen Avşarlar direndiler. (1863–1865)

Bu sırada Kırım ve Kafkaslardan gelen Çerkezler Uzun Yayla’ya yerleştirilir. Osmanlı yönetimi Ahmet Cevdet Paşa ve Derviş Paşa komutasındaki iskân ordusu (Fırka–i Islahiye) Avşarların yayla ve obalarını top tutarak Torosların kuzeyine sürer. Yollara düşen Avşar kafileleri Sivas, Yozgat, Kayseri, Aksaray ve Kırşehir bölgesindeki köylere dağılarak yerleşik düzene geçerler.

Kaman yöresine yerleşen Avşarlar: Adana Abıcı Avşarları, Adana–Kayseri bölgesinden gelen Avşar Türkmenlerindendir. Kaman merkez (Elvan), Karkın Meşe (Ordu).

Adana Kadirli Kocabeyli Avşarları: Ömerkahya (Avşar), Sarıömerli (Avşar), Sarıömerli (Avşar).

Kozan Avşarları: Savcılı Büyükoba (Kozan), Savcılı Dokuzlu (Avşar), Savcılı Meryemkaşı Akpınarı (Avşar).

Kalktı göç eyledi Avşar elleri,

Ağır ağır giden eller bizimdir

Hakkımızda devlet vermiş fermanı

Ferman padişahın dağlar bizimdir.

diyen Avşarların ünlü ozanı Dadaloğlu elinde sazı, dilinde haykıran sözü, altında atıyla Avşar aşiretlerini dolaşarak onlara destek olur, moral verir. Ömrünün son yıllarını (1867–1876) Kaman yöresinde geçirir.

Avşar kocalarının anlatımına göre 93 harbi (1877) Türk-Rus harbi öncesi başlayan büyük kıtlıkta Kaman’da Mamalı değirmenine sığınır. Değirmene gelenlerin kaldığı bağ evinde ölür (1876 sonbaharı). Burada bulunan bir tepede toprağa verilir.

Araştırmacı Şair ve Yazar Yaşar Şahin tarafımdan yapılan (Dadaloğlu’nun Kaman’da bilinmeyen yaşamı, şiirleri ve ölümü) konulu araştırma sonucunda Dadaloğlu’nun bilinmeyen şiirleri ve mezarı gün ışığına çıkarıldı. Araştırmaya sahip çıkan dönemin Kaman Belediye Başkanı Sayın Hacı Yusuf Canpolat’ın girişimi, Kırşehir Valiliği ve Kültür Bakanlığı destekleri ile Dadaloğlu’nun mezarının bulunduğu Ziyarettepesine, Dadaloğlu Kültür Parkı, Mezar ve Anıtı yapıldı (2003).

Avşarların Kaman’a gelişini Dadaloğlu “Duydun mu?” adlı şiirinde şu dizilerle anlatıyor:,

Dadaloğlum der ki dağıldık bittik

Gurbet elde perişan yok olduk

Söyleyin atları sürüleri nettik

Bomboş geldik Şu Kaman’a duydun mu?

Aşa aşa Çiçekdağı’nı yol ettim

Kırşehir’i geçip bir vadiye girdim

Yeşiller içinde bir belde gördüm

Muhaciri seviyorlar duydun mu?

Mamalı Aşireti

Mamalı Aşireti, konargöçer Türkmen taifesindendir. 18. yy. başlarında Malatya-Sivas bölgesinden Bozok Bölgesine iskân ettirilen Mamalı Aşireti Beylerinden Bektaş Bey’in mensubu olduğu Mamalı kabilesidir. Bektaş Bey’in mahiyetinde Kırşehir’e gelmişlerdir. Mamalı kabilesinin boy ve taşıdığı soyadları şöyle:

Mamalı: Önal, Bektaş.

Kırıklar:(Küreciler, Kırık, Kırıklar.

Torun: Torun, Dağ.

Turgutlu: Turgut, Yahyabey, Atay, Değirmenci (Ünlü Halk Ozanımız Aşık Sait’in kabilesi olup Kaman’dan Toklumen Köyüne göçenlerdendir).

Çeçeli: Çeçeli.

Salmanlı: Salman, Sandal.

Mirzeli: Mirze.

Uruhoğulları: Ahat, Can.

Uğurlu: Dulkadirlilerin Maraş, Kozan arası konargöçer Türkmenlerindendir. 1690 zorunlu iskânından sonra Bozok bölgesine iskân edilirler. Daha sonra burayı terk ederek Mamalı Aşireti içinde Kaman bölgesine gelirler. Yerleştikleri yerler, Kaman Merkez, Erbişim, Kargınyenice.

Haydarlı: Hıdırlı.

Gucurlar: İlbasan, Yardım.

Ulaş: Ulaş.

Dalkılıçlı: Dalkılıç.

Eldelekli: Eldelekli Cemaati Akpınar’da köyler kurmuşlardır.

Karkın (Kargın): Karkın Cemaati. Karkın (Kargın), Oğuzların 24 boyundan biridir. Karkın Boyu, Bozok Kolu Dulkadirli Türkmenlerindendir. 1691 zorunlu iskân fermanında Halep Türkmenlerinin içine dâhil edilerek iskâna tabi olurlar. Bozok (Yozgat) bölgesinde Moğolların boşalttığı, yüzyıllardır bakımsız, yıkık ve harap köylere iskân edilen Türkmen Oymakları zamanla burayı terk ederek başka yerlere göçerler. Mamalı Aşireti içinde Kaman Bölgesine gelen Karkın Cemaati mensupları Selimağa Köyünü yurt (1708) tutarlar. (Selimağa Köyü, Varsak Türkmenleri tarafından 1480 yılında kurulmuştur.) Selimağa Köyü sınırları içinde olan Kızılöz Vadisinde Kargınkızıközü ve Karkınmeşe mezrası ile Yaylacık Geçidi (Yaylacık Beli) eteklerinde Kargınyenice mezrasını kurarlar. Kargınyenice 1740 yılında köy, 1960 yılında kasaba olur. 2014 yılında ise Belediyesi kaldırılarak tekrar köye dönüştürülür.

Karacalar: Karaca, Karacaoğlu.

Fakılar Cemaati

Dulkadirlilerin Maraş Yörüklerinin Bayındır boyundandırlar. Mamalı aşireti içinde Kaman, Keskin, Çelebi, Akpınar, Çiçekdağ bölgesine yerleşirler. Kaman Bölgesine yerleşenler:

Fakılar: Piri.

Ala Fakılar: Çınar.

Kara Fakılar: Altıparmak, Çelebi, Çelebioğulları, Aygünler, Çiğdem, Ilgar, Yıldırım.

Kösefakılar:

Sevinç Cemaati: Özen ve Sevinç soyadlarını taşırlar.

Sarılar Cemaati:  Sarılar, Sareller, Avşar, Sarı, Sarıoğulları (Alga), Boyacıoğlu (Yılmaz,) Tekin, Satılmış, Tekinaslan, Avşar, Kulaksız .

Dedeler: Beyazıtoğulları, Ata, Toyran.

Çiçekli: Çiçek.

Karalar: Kara, Karaemir.

Kızılkocalı: Kızılkoca.

Hatipoğlu: Hatipoğlu, Bahat, Bahadır, Alagöz.

Hubular: Başarır

gibi cemaat mensupları Kaman Merkez’e yerleşirler. Arazi ve mesken yerlerinin bugün bile birbirine sınır oldukları görülür.

Ağar: Ağar.

Araplı: Hacıaraplı, Ömerkahya Köyleri.

Çakırlar: Çakır, Çakıroğlu.

Topallar: Karkınmeşe Köyü

Atay: Yelek Köyü.

Torunlar: Çiçekdağı ve Kaman bölgesine ve Şerefli Türkmenleri ise Koçhisar Bölgesine iskân edilmiştir.  Bu topluluklar hem Türkçe hem de Kürtçe bilen Türkmen topluluklarıydı.

Örneğin, Karahıdırlı’ya yerleşenler Dalkılıç Türkmen topluluğu kendi aralarında Türkçe konuşmuşlar, zamanla Kürtçeyi unuturken; Tosunburnu’na yerleşenler ve Şuayıplı Köyünü kuranlar da kendi aralarında Kürtçe konuşarak bildikleri dili korumuşlardır.

Kaman’a yerleşen Torunlar Türkçe konuşurken, Çadırlı Körmehmet’e yerleşen Torunlar Türkçe ve Kürtçe konuşurlar. Çiçekdağı merkeze yerleşen Torunlar Kürtçe konuşurken, Bahçepınar Köyünü kurup yerleşen bey Kabilesi Alişiroğulları Türkçe konuşur, Kürtçe bilmezler. Burada Kürt sözü ırki değil coğrafi dili olan Arapça, Farsça ve Osmanlıcanın karışımı yöre lehçe dilidir.

Mamalı Aşireti ile gelen Şeker, Keskin, Deliballı Türkmen Toplulukları da Kaman’ın Kekilli Alo, Hirfanlı, İkizler ve Apınar köylerine yerleşmişlerdir. Bu Türkmen toplulukları da Türkçe ve Kürtçe konuşan topluluklardır.

Kekilli Alo Köyü, Türkmenlerin havaların soğumasıyla Kızılırmak Kıyısına inen Yörük ve Türkmenlerin konakladıkları Güzlek denen bir yerleşim yeriydi.

Apınar (Akpınar), çok eski bir yerleşim yeridir. 1584 kayıtlarında Karaman Eyaleti Aksaray Vilayeti Kırşehir Merkez Nahiyesine bağlı Konur (şimdiki Keskin’in beldesi) Nahiyesinin bir köyüdür.

Mamalı Aşireti ile Kaman ve çevresine gelerek yerleşen Türkmen Toplulukları ise şunlar:

Ekizli, Karaosmanoğlu, Sungurlu, Elmalı, Araklı, Hamaney, Aydoğan, Uruhoğulları, Uğurlu, Karkın Aşireti, Duraklı, Salmanlı, Dalkılıç.

Not: Kaman’ın Akpınar isimli üç yerleşim yeri vardır.

1- Apınar (Akpınar): Şimdiki Kırşehir ilçesi. Yöre halkı buraya Köylü Apınar veya Türk Apınarı diyor.

2- Apınar (Akpınar): Savcılı Meryemkaşı Apınarı. Buraya yerleşenler Avşar Türkmenleri olduğu için buraya da Türkmen Apınarı deniyor.

3- Apınar (Akpınar): Buraya yerleşen Deliballı Yörük Türkmenleri Kürtçe konuştukları için yöre halkı buraya Kürt Apınarı (Ak) demiştir. Buranın doğa yapısı verimli bir arazi ve bol sulu olduğu için son yüzyılda çevre Bala (Ankara) ilçe köylerinden göç almıştır.

Tarihçi Prof. Dr. Faruk Sümer, Oğuzlar kitabında buranın bir Kürt yerleşim yeri olduğunu yazmıştır. Buranın Kürt Apınar olarak söylenmesinin de son yüzyıl içinde olduğunu yaşlılarda belirtmektedir.

Çadırlı (Hacıbayram, Körmehmet, Hacıyusuflu)

Çadırlı; Yörük, Türkmen ve Kürtlerin karışıp kaynaştığı köylerimizdendir. Çadırlı Cemaati; Oğuzların Yıva (Yuva) Boyu, Dulkadirli Maraş Türkmenlerinin Bozok (Yozgat) Yörük Türkmenleridir.

26.04.1584 tarihli Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü Arşivinde bulunan belgede Karaman Vilayeti Kırşehir Merkez Nahiyesinde Hacıbayram Köyü ve Hacıbayram mezrası adı altında iki yerleşim yeri vardır.

Torunlar kabilesi 1708 yılında Mamalı aşireti ile gelen bir kabile olduğundan, bu kabilenin de Çadırlı Körmehmet Köyünü yurt tuttuğundan Çadırlı Hacıyusuf Köyü 1730–1735’de sonradan kurulan bir köydür. Çadırlı Cemaati sonradan gelip bu iki köye dağılırken bir kısmı da üçüncü köy olan Hacıyusuflu Köyünü kurmuşlardır. (Sadrazam Nevşehirli Damat İbrahim Paşa’nın zorunlu iskân fermanı (1727) ile Boynuinceli Aşireti içinde Kaman Bölgesinde yerleşmişlerdir.)

Bu köyler Kamanın Tepeköy nahiyesine bağlı iken, Kırşehir (1954) yılında ilçe yapılınca, Kaman ilçe olarak Ankara’ya bağlanır. Tepeköy’ün nahiyeliği kaldırılıp Savcılı Büyükoba nahiye yapılır. Çadırlı Hacıyusuf Köyü Kırşehir’e Yağmurlu Sarıuşağı Köyü’de Kaman’a bağlanır.

Boynuinceli Aşireti

Boynuinceli Türkmenleri Akkoyunlu Devleti ve Dulkadirli Beyliğinin kurulup gelişmesinde önemli rol oynayan aşirettir. Karacadağ-Urfa-Rakka-Halep Bölgesinde konargöçer yaşıyorlardı. Osmanlı bölgeye hâkim olunca Akkoyunlu, Karakoyunlu ve Maraşaltı Dulkadirli konargöçer Türkmenlerini Boz-Ulus adı altında topladı ve bunları Anadolu’nun boş olan yerlerine iskân etti.

Boz-Ulus içindeki Boynuinceli Aşiretinin ilk kolu Sivas-Yeniil (Yıldızeli) bölgesine geldiler (1613). İkinci kolda Kilis, Gaziantep, Adana, Mersin, Silifke bölgesine geldiler. Toros Dağlarını aşarak Karaman, Aksaray, Nevşehir ve Kırşehir bölgesinde yer aldılar. Kış’ın Aksaray, Nevşehir (Gülşehir), Kırşehir üçgeninde kışlıyorlar. Yaylak olarak da Erciyes ve Hasandağı bölgesine gidip geliyorlardı. Bu gidip gelişlerde ekili alanlara, bağ bahçeye zarar veriyorlar, insanlardan haraç alıp kanunsuz işlere bulaşıyorlardı.

Sadrazam Nevşehir’li Damat İbrahim Paşa 1727 yılında çıkardığı bir fermanla yerleşik düzene geçmelerini sağladı. İçinde pek çok Türkmen Oymak ve Cemaatlerini barındıran İnceboyunlu Aşireti ile birlikte özellikle bölgedeki Danişment Türkmenleri de kendi Oymak, Cemaat, Oba adlarıyla yeni köyler kurdular ya da kurulu köylere yerleştiler. (1730-1735)

Bugün Nevşehir, Hacıbektaş, Kırşehir, Kaman ve Çiçekdağı bölgesinde pek çok Boynuinceli ve Danişmentli Türkmeni mensubu vardır.

Kırşehir’in Korkurlu, Kuruağıl, Saraycık, Uzunali Uşağı-Yeşilli, Kalankaldı, Sıdıklı ve Toklümen’e. Kaman’ın Tepeköy, Erbişim (İbrişim: Bu köyden ayrılanlar Kalankaldı köyünü kurmuşlardır.) Meşeköy, Karabalı (Karahabalı), Fakılı, Savcılı Büyükoba, Savcılı, Meryem Kaşı, Savcılı Dokuzlu, Savcılı Kurutlu, Savcılı Bağbaşı, Savcılı Kapaklı, Savcılı Ebeyit, kekilli Alo gibi kurdukları köylere ya da kurulmuş köylere yerleşmişlerdir. Boynuinceli Aşiretinin bir kolu da Çiçekdağı’nın Derefakılı, Hacıfakalı ve Kösefakalı köylerine yerleşmişlerdir.

Boynuinceli Aşireti ile Gelip Yerleşen Oymak-Cemaatler

Karacakurt (Karacayurtlu) Aşireti, Yağmurlu, Savcılı, Çadırlı, Karaduraklı, Sıdıklı, Karabalı (Karahabalı), İbrişim (Erbişim) Fakılı, Manav (Tepeköy), Toklu (Toklumen), Kurutlu (Savcılı Kurutlu).

Boynuinceli Aşireti içindeki Akkoyunlu Türkmenlerinin bir kısmı da İbrişim (Erbişim), Kalankaldı, Yeşilli, Karaduraklı, Derefakılı, Hacıfakılı, Kösefakılı köylerine yerleşmişlerdir.

Karakoyunlu Halep Türkmeni olan Baran-Baranlı Aşireti de daha önce kurulmuş olan Kaman’ın Başköy, Kurancılı, Çağırkan, Ömerhacılı, Hacıbayram (Çadırlı Hacı Bayram), Tepeköy, Kargın Kızıközü, Benzer Köyü ile Kırşehir’in Tosunburnu Köyüne yerleştiler.

Danişmentli Avşar Türkmenleri, Gündüz ve Çöklü Cemaati mensupları bölgemize gelmişlerdir. Başköy ve Kurancılı’ya gelenler Gündüz ve Çöklü Cemaati mensuplarıdır. Savcılı’daki Er ve Aslan kabileleri de Danişmentli Avşar Türkmenleridir.

Boynuinceli Aşiretinin Kaman ve çevresindeki yerleşimleri: Karaduraklı, Sıdıklı, Türkmen, Karahabalı, Fakılı, Savcılı Dokuzlu, Savcılı Meryemkaşı. Bu köyler Yörük Türkmenleri tarafından kurulmuştur. Tepeköy ise Manav Türkmenleri Tarafından kurulmuştur. Çolaklar, Kekilli Alo Köyü Kömürcü, Koyuncu, Gedik Çukurova Yörüklerinin Boynuince aşireti içinde gelip yerleşen, hayvancılıkla uğraşan dağınık Çukurova Yörüklerinin yerleştiği yerdir.

Baran–Baranlı

Oğuzların Yıba (Yuva) Karakoyunluların konargöçer Türkmen Yörükleridir.Diyarbakır – Mardin – Bölgesinde ve Fırat Nehri kenarında kışlayan Baranlı Aşireti yaylak olarak yazlarını Aladağ’da geçirirlerdi.

Osmanlı Devleti bölgeye hâkim olduktan sonra konargöçer Akkoyunlu, Karakoyunlu ve Dulkadirli Türkmenlerini Bozulus adı altında Orta Anadolu’ya yerleştirir (1540’tan sonra).  Kaman bölgesine gelen Baranlı Aşireti Mensupları bölgenin en büyük dağına (Baran Dağı) adlarını verip burayı yurt tutarlar. Kurulmuş köylere ya da köy kurarak yerleşirler.

Baranlı Aşiretinin Yerleştiği Köyler: Başköy, Benzer, Çadırlı (Hacıbayram – Körmehmet Köyleri), Çağırkan, Kargınkızıközü (Kızılözü), Kurancılı, Köşker, Ömerhacılı, Tepeköy, Tosunburnu (Kırşehir’in Köyü)

Not: İlçemiz Kaman, henüz yerleşim alanı değildir. Kaman, bölge adıdır.

Bayındırlı

Oğuz Türklerinin Üç-Ok kolu Gökhan Soyu, Akkoyunlu Türkmenlerinin Halep konargöçerlerindendir. Urfa yöresinde kışlayan Uzunyayla – Pınarbaşı ve Sivas Bölgesindeki konargöçer yaşarlarken 1691 tarihinden sonra çıkartılan zorunlu iskân emirlerine Bayındır Türkmenlerini de Yeni İl (Sivas) Halep Türkmenlerinin içinde dâhil edilirler. Anadolu’nun boş harap köyleri ve ıssız yerleri şenlendirmek amacı ile göç ettirildiler.

18 yy’da Bayındır Boyu, cemaati ve obalarına mensup topluluklar Danişmentli Türkmenleri içinde Kırşehir’i yurt tutarlar, kurulu köylere dağılırlar ya da kendilerine yeni köyler kurarlar. Bayındır Türkmenlerinin Aşiret, Cemaat, Oymak ve Oba adlarının yerleşim yerine dağ, mevki, sülale, kişi adı ve soyadı olarak yöremizde de görülmektedir.

Akpınarların Deveci Köyü ile Dulkadirli Kasabasındaki iki dağın adı Tülü dağıdır. Ayrıca Çiçekdağı’nın Büyük Abdiuşağı köyündeki bir tepeye Tülü Beli denmektir. Bayındır Türkmeni Tülü Cemaati mensupları yöredeki kurulu köylere dağılarak yerleşik düzene geçerler.

Bayındır Köyü

Kaman’ın Bayındır Köyü çok eski bir yerleşim yeridir. Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü 26.04.1584 tarihli arşiv belgesinde Aksaray Vilayeti Kırşehir Merkez Nahiyesinin Konur Nahiyesine bağlı köydür. Köyün adı Aşılık’tır, (ilerde Bayındır olarak değiştirilmiştir.) oturan ahalide Yörük’tür.

1693–1695 zorunlu iskan emirleri ile Mamalı Aşireti içinde yöreye gelen Akkoyunlu Türkmenlerinden Bayındır, Kul ve Ulaş cemaatinden bazı topraklarla Beydili (Beğdili) Türkmen Kürtlerinden bazı kabileler de Aşılık (Bayındır) Köyüne yerleşirler.

1727 İskanı Fermanı’ndan sonra (1708) Danişmentli Bayındır Türkmenleri ve Dulkadirli Türkmen Demirci ve Teke Yörüklerinin Boynuinceli Aşireti içindeki bazı kabilelerde Aşılık Köyüne yerleşirler (1730-1735).

Bir müddet sonra Teke Yörükleri Çiçekdağı Ödemiş Köyüne göçerler. Daha sonra da Kürtlerin tamamı da Çadırlı Köylerine göçerler. Zaman zaman Demir ve Kul gibi kabilelerden de Çadırlı Köylerine göçerek yurt tutarlar.

Arslan: Dulkadirli Türkmenlerinin Maraş, Halep, Adana, Yeni İl (Sivas) Yörük Türkmen Avşarlarıdır. Kaman bölgesine Boynuinceli ve Danişmentli Avşarları ile gelen Gündüzlü, Çöklü, Savcılı Dokuzlu Avşarları Başköy, Ömerhacılı, Çadırlı ve Savcılı Köylerine yerleşmişlerdir.

Atçekenler: Karaman Eyaleti Kayı Boyu Türkmen Yörüklerindendir. Aksaray, Konya, Akşehir ve Ankara çevresinde yarı – yerleşik, konargöçer bir hayat sürdürüyorlardı. Bunlar diğer Türkmen topluluklarından farklı olarak at yetiştiriciliği ile meşguldürler ve “At Akçesi” adı altında bir vergi ödüyorlardı. Kendilerine Atçeken deniyordu. Aksaray, Nevşehir ve Kırşehir arasında konargöçer olarak yaşayan Atçekenler 1727 iskânından sonra boynu ince aşireti içinde Kaman bölgesine gelen iki kabile Kaman ve Çadırlı Körmehmet Koyüne yerleşirler.

Emirli – Emirler (Emirlü): Emirli Aşireti Dulkadirli Türkmenlerinin Urfa-Bilecik’te kışlayan Malatya civarında yaylalarda yaşayan Yörük Türkmenlerindendir.  Bozulusa dâhil edilerek Dokuzlu Cemaati içinde Kaman bölgesine gelirler.

Kara İvazlar: Akkoyunlu ve Dulkadirli konargöçer Türkmenlerindendir. Cemaat adı Karakoyunlularla mücadele eden önderleri Hacı Ivaz ve Köşe İvaz’dan (İvazlar) alır. 1540’dan sonra Bozulus içinde Orta Anadolu’ya gelirler. Kaman Merkezde Kara İvazlar olarak bilinen bir kabile vardır ve soyadları Oğuz’dur. Çadırlı Körmehmet Köyünde bir kabileye de Karaivazlar denilmektedir.

Saylam: Saylam Orta Asya’da bir Türk yerleşim yeridir. Kabile adını buradan aldığı sanılmaktadır. Boynuinceli Aşireti içinde Gülşehir’e (Nevşehir) yerleştikten sonra Kaman Yöresine gelen Yörük Türkmenlerindendir. Karahabalı ve Çadırlı Köylerinde Saylamlar olarak bilinen iki kabile vardır. Saylam soyadını almışlardır.

Kılıç (Kılıçbeği): Beğdili (Beydili) Aşiretinin Kılıçbeği Cemaati Maraş Türkmenlerindendir. Bu cemaat mensupları Selimağa ve Savcılı köylerine yerleşmişlerdir.

Beğdili (Beydili)

Oğuz Türkmenlerinin Bozok kolu Beğdili Boyu Akkoyunlu ve Dulkadirli konargöçer Türkmenlerindendir. Halep, Rakka ve Urfa Bölgesinde kışlayan Bozok (Yozgat), Sivas ve Bitlis Yöresini de yaylak olarak kullanıyorlardı.Osmanlı Devleti 1690 yılından sonra çıkardığı zorunlu iskân fermanlarıyla Sivas’ın doğusunda yaşayan konargöçer topluluklarını Anadolu’nun iç kısımlarındaki harap ve boş yerleri canlandırıp şenlendirme ve tarıma kazandırmak amacı ile yerleştirir.

Konargöçer topluluklar içinde en kalabalık olanı Beğdili Aşiretiydi. Bünyesinde pek çok Cemaati barındırmaktaydı. Bu cemaatler içindeki Kürt ve Türkmen toplulukları birbirine karışıp kaynaşarak yaşıyorlardı.Öyle ki; Kürt olup da Kürtçe konuşamayan, Türkmen olup da Türkçe bilmeyen cemaatler olduğu gibi her iki dili de konuşan cemaatler vardı. Kaman ve çevresindeki köylere dağınık yerleşmişlerdir.

Gündüz ve Köpekli Avşarları

Gündüzlü ve Köpekli Avşarları da Kırşehir-Aksaray arasında Dulkadirli konargöçer Türkmenleri içinde iken 1727 iskanından sonra Kırşehir bölgesine gelirler. Gündüzlü cemaati mensuplarından bir kabile Kaman Başköy Köyüne yerleşir. Köpekli cemaatinden kabile de Çadırlı Körmehmet Köyüne yerleşir. Bu köye yerleşenler Baştuğ, Dağ, Kaya ve Pala soyadlarını almışlardır.  Bugün Mucur’un Küçük ve Büyükköpekli (Yeşilyurt) adında iki köyü vardır.

Gö Osmanlar (Gök Osmanlar): Van (Çıldır) Yörüklerindendir. Konya bölgesine giderlerken kafileden ayrılan bir gurup 1750’ler de Kaman’a yerleşmek isterler. Oğuzların Yıva Boyu Keleş Cemaati Yörüklerindendir. 1727 iskanı ile Aksaray-Nevşehir bölgesinden Boynuinceli Aşireti içinde Kaman bölgesine gelirler. Kaman merkez ve Çadırlı Körmehmet köyüne yerleşirler. 2002 yılında görüşülen kabile büyüklerinden Hasan Gök’ün anlatımı:

“18. yy. ortalarında konargöçer kabilemiz Kaman’a gelir, yerleşmek ister. Kaman halkı ‘siz kalabalık kabilesiniz, sizi barındıramayız’ derler. Kabile 3’e ayrılır.

1. Gurup: Kabile beyi Gö Osman Bey’le Kaman’a yerleşenler. (Gökler)

2. Gurup: Selim Ağa ve Deliyusuf Ağa ile Tatık Köyü’ne yerleşenler. (Erdoğdu – Kılıç)

3. Gurup: Erarslan Ağa ile Çadırlıya yerleşirler. Çadırlıya yerleşenler 32 çocuklu kalabalık bir toplulukmuş soyadları da Eraslan, Gök, Gökbulut…”

Yiğit: Dulkadirli Avşarlarının (Sarı Avşar) Teke Yörük Avşarlarıdır. Danişmentli Türkmenleri içinde Kaman yöresine gelirler. Bayındır (Aşılık), Çiftlik Bala ve Kömevlerine yerleşirler. Bayındır köyüne yerleşenlerin bir kısmı daha sonra Çadırlı Köylerine göçerler.

Fındıklar: Yozgat’ın Budaközü kazası, Sinop, Kastanbolu ve Ankara (Haymana) konargöçer Yörük Türkmenleridir. 19.yy. başlarında Fındıklı cemaatine mensup bir kabile Kaman-Sarıömerli (Kilimli) Köyü arsındaki Fındık Pınarı mevkiini yurt tutarlar. Daha sonra da Kaman merkeze yerleşirler. Bu kabile mensupları bugünde “Fındıklar” olarak anılırlar.

Hatipoğulları (Bahad-Kürdoğulları): Dulkadirlilerin Eymür boyu Şam Yörüklerinin Bahadlu Cemaati Maraş-Malatya konargöçer Yörük Türkmenlerindendir. 1691 zorunlu iskan emriyle önce Yazgat-Akdağmadeni Bölgesine sonra Mamalı Türkmenleri içinde Kaman’a yerleşirler (1708). Yerli ahali bu kabileyi Kürdoğulları diye adlandırır. Burada Kürt sözü ırk değil coğrafidir. Kabile Kürtçe bilmez. Soyadları “Alagöz, Bahadi Hatipoğlu”dur.

Hacı Eyüpler (Yıldırımlar): Dulkadir Maraş Yörüklerinin Fakılı Cemaati Karafakılı Kolundandır. 1691 zorunlu iskanda Yeniil (Sivas) Halep Türkmenleri içine dahil edilerek Yozgat (Akdağ) Bölgesine yerleşirler. Bir müddet sonra Mamalı Türkmenleriyle gelerek Kaman’ı yurt tutarlar (1705-1708). Kabile adını kabile büyüğü “Hacı Eyüp Ağa”dan alır. Soyadları “Yıldırım”dır.

Manavlar (Manavinceli): Manavlar 16. yy. Çukurova Mersin Yörüklerindendir. 17. yy’da Boynuinceli Aşireti Aksaray-Kırşehir-Kayseri yöresinde konargöçer yaşıyorlar. Yaylakları Erciyes ve Hasandağı idi. Konargöçer Boynuinceli Aşireti içinde hayvancılıkla uğraşan pek çok dağınık Kömürcü, Koyuncu, Gedik, Ekiz gibi Yörük ve Türkmen gruplar bulunmaktadır. Manavlar da bunlardan biridir. Kendilerine Manavinceli de denmekteydi. Sadrazam Nevşehirli Damat İbrahim Paşa’nın iskân emriyle (1727) konargöçer bu topluluklar Kızılırmak kenarındaki boş alanları yurt tutup yeni köyler kurarlar ya da kurulu köylere yerleşirler (1730-1735).

Çopurlar (Akkoç): Koçhisar’ın Parlasan Köyü Yörüklerindendir. 19. yy. ortalarında Kaman’a göçen kabile mensupları Çopurlar olarak tanırlar. Akkoç soyadını almışlardır. Koçhisar’ın Parlasan (şimdiki adı Demiryolu) Köyündeki Çopurların soyadı Yılmaz’dır. Kaman, Ömerhacılı ve Savcılı Köylerinde akrabaları olduğunu söylüyorlar.

Gözüküçükler (Nalbantlar-Çerkezler): Aydın Yörüklerinin Alanya kolu dağınık Yörük gruplarındandır. 1701’de iskân edildikleri yeri beğenmeyerek ‘denizin kumu, sahilin sivrisineği bizi yakar yer bitirir’ diyerek Torosları aşıp Kaman havalisine gelirler. Burada göç kafilesi iki gruba ayrılır. Birinci grup Köprüköy-Keskin bölgesine, ikinci grup ise Kaman’a yerleşir.

Kabile mensupları nalbantlık, demircilik ve ağaç işleri ustalığı yaptıkları için kendilerine Nalbantlar-Çerkezler denmiştir. Kabile Çerkez değildir. Çerkezler, 93 harbi denilen 1877 Türk-Rus Harbi öncesi ve sonrası Anadolu’ya gelirler. Çerkezlerin at arabası tekeri ve demircilik yaptığı işleri bunların ustalarından yaptıkları da yerli ahali Çerkezler demişlerdir. Gözüküçük kabilesine mensup olanlar Aydın, Güzelküçük ve Dursun soyadını almışlardır.

Ahat (Ahad): Kaynaklara göre Karkın boyu Işıklu Cemati Yörüklerindendir. Mamalı Aşiretinin Orta Anadolu’ya iskânında Mamalı Türkmenleri içinde Kaman’a gelmişlerdir (1701). Ahadlar kendilerinin Uruh Oğullarından olduklarını söylemektedirler. Yine kaynaklara göre Uruh Oğulları, hiçbir aşirete bağlı olmayan çok hayvanlı kalabalık Türkmen topluluklarıdır. Ömerhacılı Köyünde Uruh Oğulları olarak bilinen bir kabile vardır. Soyadları Can’dır.

Behiciler: Beydili Aşiretinin Beyciler kolundandır. Mamalı aşiretinin bir koludur. 1690 zorunlu iskânından sonra Mamalı aşireti içinde 1705 de Kaman’a gelmişlerdir. Kaman’ın yerli ailesinden olup soyadları Başpınar, Bezircioğlu, Karakılıç’tır.

Çaylaklar: Oğuzların Üçok kolu, Denizhan soyu, Kınık boyu, Çukurova Yörüklerinin Mersin, Tarsus ve Niğde konargöçer hayvancılıkla uğraşan dağınık Yörük cemaatlerindendir. 1727 iskânından sonra Kaman bölgesine gelerek Kaman bölgesine yerleşmişlerdir. Bu kabile mensupları, Çaylak, Çağlar, Talu soyadlarını almışlardır.

Karaca: Dulkadirlilerin Mamalı aşiretinin Karacaaraplı kolundandır. Bozulus içinde orta Anadolu’ya iskânında yeni il Türkmenleri içinde Sivas, Yozgat bölgesine yerleşirler. Daha sonra da Kaman, Keskin bölgesine gelerek yerleşirler. (1705) Kaman’ın Değirmenözü mevkisi ile Çiftlik Bala ve İsahocalı gibi köylere yerleşirler.

Gaffarlar: Akkoyunluların Beğdili boyu Halep Türkmenlerindendir. 1540’dan sonra oluşturulan Bozulus’a dâhil edilmezler. 1580 sonrası Orta Anadolu’ya iskân edilen Halep Türkmenleri içinde Ankara bölgesine gelerek Bozulus Türkmenleri arasına dağılan Gaffarlar cemaatinin bir kolu da Kaman’ın Dikilitaş (Tama) mevkiini yurt tutarla. Daha sonraki yıllarda Kaman merkezine yerleşirler.

Aydoğanlar : Adana yöresi Kuştemürlü Yörüklerinin Tarsus-Niğde Aydoğanlu kolunun konargöçer Yörük cemaatindendir. 1727 iskânından sonra Hacıbektaş, Kırşehir ve Kaman yöresinde yerleşik düzene geçerler. Kaman’ın İsahocalı, Temürlü (Demirli) Ömerhacılı, Müderris ve Benzer gibi köylerde bu soyadını taşıyan kabileler vardır.

Aygünler: Akkoyunluların Bayındır boyu, Aygünlü konar-göçer Türkmenlerindendir. 1691 zorunlu iskânından sonra Bozok bölgesi, Akdağ yöresine yerleşirler.  Bir süre sonra buradan ayrılarak Karafakılı cemaati içinde Kaman’a yerleşmişlerdir. (1705)

Kutlular: Dulkadirlilerin Kayı Boyu Kutlu Beğ cemaati Yörüklerindendir. Kabile, Haydar Ali Hoca torunları olarak bilinir. Kutlu soyadını almışlardır.

Küreciler (Kırıklar): Dulkadirlilerin Maraş–Yeniil (Sivas) Avşar boyu, Elvanlı Yörüklerin Kırıklar cemaatindendir. 1690 zorunlu iskânında Yozgat (Bozok) bölgesine yerleştirilirler. Daha sonra burayı terk ederek Mamalı aşireti içinde Kesin ve Kaman bölgesine gelirler. 1705’de Kaman’a yerleşen kabile Küreciler olarak tanınır ve Kırıklar soyadını almışlardır.

Kavurgalu Cemaati: Dulkadirlilerin Maraş, Yeniil (Sivas) Bozok (Yozgat) konargöçer Avşar Yörük Türkmenlerindendir. 1690 zorunlu iskânında Yozgat bölgesine gelerek Keskin, Dinek Dağı çevresi ve Kaman’a yerleşirler. Kavurgalu olarak bilinen kabile Kaman’a yerleştikten sonra Kavurga soyadını alırlar. (1705)

Karamusalar: Dulkadirlilerin Eymür boyu Yörüklerindendir. Kaman’a yerleşen, Karamusalar olarak bilinen bu kabile Kara soyadını almışlardır.

Karaemirler (Kara Eymürlü): 16. Yüzyılda Dulkadirlilerin Eymür boyu Maraş Yörüklerindendir. Bozulus içine dâhil edilerek Orta Anadolu’ya iskân ettirilirler. Dikilitaş yerleşim alanına yerleştikten bir süre sonra, Kaman yerleşim alanı olduktan çok sonra bu kabile Kaman’a yerleşirler. Karaemir soyadını alırlar.

Karagözler: Danişmentlilerin Eymür boyu Türkmen Yörüklerindendir. Sivas, Maraş, Adana, Karaman, Konya, Kastanbolu, bölgelerinden Balkanlara kadar yayılmış kalabalık Yörük cemaatidir. Bunların bir kısmı da Kaman’a yerleşirler. Karagözler olarak bilinir ve Karagöz soyadını almışlardır.

Karaevliler: Dulkadirlilerin Maraş Yörüklerindendir. Kaman’da yerleşirler ve Yazar soyadını alırlar.

Çeçeli: Dulkadirlilerin Yeniil (Sivas) Bozok Türkmenlerindendir. 1690 Zorunlu iskânında Rakka’ya gitmezler. Çeçeli cemaatinin bir kolu da Mamalı aşiretinin içinde Kaman’a gelerek yerleşirler. (1705)

Tapanlar (Tabanlar): Dulkadir Beyliğine bağlı, Bozulus kolunda Tabanlı (Dabanlı) Türkmenleri 1680 yılında Diyarbakır, Urfa bölgesinden gelmişlerdir. Bu topluluğa Kaman’da Tabanlar–Tapanlar denir. Tapan ve Karagöz soyadları ile bilinir.

Karaçomak: Kırşehir merkez Günyüzü nahiyesinin Kızılırmak kenarında bir köyünün adıdır. Buradan Kaman’a geldiklerini bilinen bir kabile mensupları olup Karaçomak soyadını almışlardır.

Bıyıklar: Bıyıklı cemaati Çukurova konargöçer Yörüklerindendir. 1727 iskânından sonra Koçhisarın Kızılırmak kenarındaki Kıyıevi köyünü kurarlar ya da kurulu köye yerleşirler. Daha sonra da Kaman’ın Müderris köyüne gelen bir kabiledir.

Bayadlar: Dulkadirlilerin Bayad boyu Bozulus Halep Türkmenlerindendir. Kaman ve köylerine dağılarak yerleşmişlerdir. Kaman’da Bayat soyadlı bir kabile vardır.

Borlar: Çukurova bölgesi Tarsus, Niğde yöresi konargöçer Yörüklerindendir. Niğde Bor’da Yerleşik düzene geçtikten sonra Kaman’a göçerek yerleşirler. Kaman’da Bor soyadını alırlar.

Yavaşlar: Çukurova bölesi, Niğde yöresi konargöçer Yörüklerindendir. Kaman’da Yavaş soyadını alan kabiledir.

Kirikler: Adana yöresi göçer Yörüklerinden olup yerleşik düzene Niğde’de geçerler. Bunların bir kolu, Kırşehir ve Kaman’a yerleşirler.Bu kabile Türkeri ve Öztürk soyadını almışlardır.  (Borlar, Yavaşlar ve Kirikler kabilesi, Çaylaklar cemaatinin içinde geldikleri söylenmektedir.)

Dedeler; Dulkadirlilerin Malatya-Maraş Karkın aşireti Dedeler cemaatindendirler. Karkın aşiretinden Dede Korkut soyundan geldikleri kabul görür. 1690 zorunlu iskânı ile Karkın aşireti içinde Kaman bölgesine gelirler (1705). Dedeler cemaati mensupları, Dede, Karaçomak, Ata, Toyran gibi soyadlarını almışlardır.

Kurutlu: Boynuinceli aşireti içinde gelen ve Savcılı Kurutlu Köyünü kuran bir cemaattir.Hirfanlı Baraj Gölü suları altında kalan köyün yarısı yeni kurdukları yukarı kısma taşınır.Diğer yarısı da Kaman’a göçer.

Koçak: Bozulus Türkmen Yörüklerindendir. Dulkadirlilerin Bayad boyu, Atçeken Yörüklerindendir. Kaman yöresine yerleşirler. İsahocalı köyünde Koçak soyadlı bir kabile vardır. Yörede Koçak adını alan pek çok kişi bulunmaktadır.

Karahanlılar: Dukadirli Eymür aşireti Yörüklerindendir. Büğüz, Karkın Yenice köyleri arasındaki Yaylacık mevkiini yurt tutarlar. Daha sonra Kargınyenice’ye yerleşirler. 

İlbeyli (Elbeyli): Akkoyunluların Şam–Halep Ulu Yörüklerinin kolu konargöçer Türkmen Yörüklerindendir. İskânlarla dağılan İlbeylilerin bir kolu olan Gaziantep Kilis İlbeylileri de Çukurova Türkmenleri ile Boynuinceli aşireti içinde Savcılı cemaati ile Kaman bölgesine gelirler. Savcılı Meryemkaşı Köyü ve Ömerhacılı köyünde İlbeyliler olarak bilinen kabilelerden İlbeyli soyadını alanlar vardır.

Elbistanlılar: Maraş, Dulkadirli, Elbistan Yörük Türkmenlerindendir. 1690 sonrası iskânlarda Kaman yöresine gelirler. Gönç soyadını almışlardır.

Talas: Kırgızistan’da ipek yolu üzerinde bir Türk yerleşim yeridir. Buradan geldikleri sanılan bir kabiledir. Kaman’ın Kargınkızıközü Köyünde Talas soyadlı bir kabile vardır.

Tıraşlar: Yazılı kaynaklarda Oğuzların Bozok kolu Danişmendli Türkmenlerindendir. Danişmendli Türkmenleriyle 1727 iskânından sonra Kırşehir yöresine gelirler. Bugün Kaman’ın Meşeköyü ve Çiçekdağı’n Beşikli Köyünde Tıraşlar olarak bilinen kabileler vardır.

Döğerler: Dulkadirlilerin Maraş altı Beğdili aşireti Halep Rakka Kilis konargöçer Döğerli cemaati Türkmenlerindendir. Kaman’ın Meşeköyü ve Karahabalı köylerine yerleşmişlerdir. Bunların bir kolu da Koçhisar (Sarıyahşi) bölgesini yurt tutarlar.

Dokuzlu: Dulkadirli konargöçer Avşar Türkmenlerindendir. 1540’tan sonra Bozulus Türkmenleri içinde Orta Anadolu’ya gelirler. Savcılı Dokuz köyünü kurarlar. Dokuzlu Cemaati Türkmenlerindendir. Bu köy Hirfanlı Baraj Gölü suları altında kalmıştır. Köylü Kaman ve Ankara’ya yerleşir.

Dumanlı: Bayındır boyu konargöçer Danişmendli Türkmenlerindendir. Aksaray, Kırşehir arasında konargöçerlerken 1727 iskânı ile Kaman yöresinde, Bayındır, İmancı, Çadırlı, Kargınkızıközü gibi köylere yerleşirler.

Ballı: Karaman eyaleti, Aksaray sancağı, Bayat boyu Türkmenlerindendir. 1727 iskânıyla Kaman bölgesine Savcılı cemaati içinde gelirler. Savcılı köyleri ve Yelek köyüne yerleşirler.

Yağmurlu: Akkoyunlu Devleti Türkmenlerinden olan ve Yağmur Dedenin başkanlığında Horasandan gelip Anadolu’nun birçok bölgesine dağılmışlardır. Niğde, Aksaray ve Kırşehir arasında konargöçer yaşarlarken 1727 iskânından sonra Karacayurtlu, (Karaca Kurt) aşireti içerisinde Kırşehir bölgesine gelerek Kırşehir Kaman arasında köy kurup ya da kurulu köylere yerleşirler. Kaman’ın Yağmurlu Sarıuşağı, Yelek gibi köylere yerleşirler.

Yöremizde Abdallar olarak anılan ustalarımız da Yağmurlu cemaati içinde gelen Oğuzların Beydili Boyu Çavuldur (Çavdar) Türkmen aşiretindendirler. Çalgıcılık, sünnetçilik, dokumacılık, destan okuma, masal anlatma gibi ustalık isteyen işleri yaptıkları için yöre halkı kendilerini Usta diye adlandırırlar.

Akbaşlar: Şam-Rakka arası konargöçer Karakoyunlu Türkmenlerindendir. 1540 sonrası Bozulus’a dâhil edilerek Ankara yöresine gelirler. Bunların bir kolu da Kaman bölgesinde Dikilitaş-Çal mevkiine ve Çağrkan köyüne yerleşirler. Daha sonra Kaman yerleşim yeri olunca Çal mevkiine yerleşenler de Kaman’a göçerler.

Ayazlar: Dulkadirlilerin Maraş Yörüklerindendir. Ankara’nı Haymana ve Keskin’in Hacılar’a (Kırıkkale kasabası) yerleşirler. 19.yy ikinci yarısı Hacılar Köyünden Kaman’a göçen bir kabiledir.

Aşkınlar: Aydın Yörüklerinin Afyon kolundandır. Afyon’dan Rakka’ya sürgüne gönderilirken Ankara Bölgesindeyken ikinci bir emirle bulundukları yere yerleşmeleri emir olunur. Bala’ya yerleşen Aşkınlar daha sonra 19.yy sonunda Kaman’a göçerek yerleşirler.

Uzunaylar: Afyon Emirdağ Yörüklerindendir. Rakka’ya sürgüne giden Yörüklerin içindeyken ikinci bir emirle Kaman’ın Kömevleri’ne yerleşirler.

Çağırkan: Maraş Yörük Türkmenlerindendir. Bozulus Türkmenleri içine dâhil edilerek Ankara bölgesine gelirler. Bunların bir kolu da Kaman’ın Çağırkan köyünü kurarlar ya da kurulu köye yerleşirler.

Aykutlu: Adana-Gaziantep yöresi konargöçer Türkmenlerindendir. Aksaray, Kırşehir, Nevşehir (Gülşehir) arasında kışlayıp Hasandağı’nı yaylak olarak kullanırlar iken 1727 iskânı ile İnceboyunlu aşireti içinde Kaman bölgesine gelerek Kaman’ı yurt tutarlar. Bunların daha sonra bir kolu da Savcılı Bağbaşı Köyüne (Kocamanlar) ve Benzer köyüne yerleşirler.

Alimeler (Tural): Tarsus Pozantı yöresi Yörüklerindendir. Toroslar üzerinde bulunan Gülek Boğazında sık sık yol kesimi ve soygunlar yapılıyordu. Osmanlı yönetimi o havalide bulunan konargöçerlerin de bu soygunlara katılan kişiler arasında olabileceğini düşünerek zorunlu iskânla dağıtırlar. Bunlardan bir kabile de Kaman’a yerleşir. Yöre halkı bu gelen kabileye Alimeler derler. Turhal soyadını alırlar.

Çobanlar: Adana (Kozan) Maraş arası konargöçer Yörüklerindendir. 1690 sonrası iskânlarında Kaman bölgesine gelerek, Kaman, Yelek Ömerhacılı ve İsahocalı gibi köylere yerleşirler.

Çavuşlar: (Yeniil) Sivas, Adana Niğde arası konargöçer Danişmendli Türkmen Yörüklerindendir. 1727 iskânından sonra Kaman bölgesine gelerek Kargınyenice, Yelek gibi köylere yerleşirler.

Savcılı: Gaziantep-Çukurova arasında dağınık hayvancılıkla uğraşan Yörük Türkmenlerindedir. 1727 iskânında sonra İnceboyunlu aşireti içinde Kaman bölgesinde Kızılırmak kenarına gelerek köyler kurarlar. Kurulu olan Dokuzlu, Kurutlu ve Meryemkaşı köylerine de yerleşirler. Savcılı cemaatinin kurduğu ve yerleştikleri köyler:

Savcılı Büyükoba, Savcılı Ebeyit, Savcılı Bağbaşı, Savcılı Ağzıboz, Savcılı Kışla, Savcılı Gültepe, Savcılı Kurutlu, Savcılı Dokuzlu Köyü (Hirfanlı Baraj gölü suları altında kalmıştır), Savcılı Meryemkaşı.

Ceritler (Silsüpür Ceritleri): Dulkadirlilerin Maraş, Sivas ve Çukurova arasında konargöçer yaşayan Bozok Türkmenlerinin Cerit kolunun Silsüpür Ceritlerindendir. Çukurova ve Sıtma mevkiine çekilirler. Padişah emri ile Şam’da çıkan isyanı bastırmak üzere gidenlere 200 atlı ile Silsüpür Cerit Beyi Ali Bey de katılır. Dönüşte kendisine Padişah Fermanı ile Beylik verilir. Silsüpür Ceritleri de Kırşehir, Kaman, Keskin havalisinde 18 köy kurup yerleşirler. Kaman’ın Hamit köyü bey kabile köyüdür.

Cerit aşiret beylerinden Hamitli Rıza Bey olarak (Silsüpür) bilinen, Rıza Bey 1914–1915 yıllarında Ankara ve Keskin yöresinde örgütlenen Ermenilere karşı Keskin bölgesinde kendisine bağlı adamlarını silahlandırıp bir güç oluşturur. 22 Nisan 1919’da Keskin ve Kırşehir yöresinde Kuva–yı Milliye teşkilatını ilk kuran ilk Kuva–yı Milliye reislerindendir. Erzurum kongresine katılarak son Osmanlı Mebusan Meclisine Keskin mebusu olarak seçilir.

Silsüpür Ceritleri, başlarında Hamitli Rıza Bey olmak üzere Kırşehir halkı ile birlikte Milli Mücadele boyunca, Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Ankara Hükümeti yanında yer almışlardır. 

Kalaycılar ( İriler): Beydili Türkmenlerinin Bozok kolu Süleymanlı Türkmen Yörükleri kolundandır.

Özdemirler: Sivas yöresi Danişmendli Yörük Türkmenlerindendir.

Çukurova Yörükleri

Koyuncular: Çukurova Maraş arası, hayvancılıkla uğraşan dağınık Yörük cemaatlerindendir. Boynuinceli aşireti içinde, Savcılı cemaati ile birlikte 1727 iskânından sonra gelerek (1730–1735) yılları arasında Kekilli Alo (Kekilliali) Köyüne yerleşmişlerdir. 

Kömürcüler: Mersin (Anamur, Gülnar, Mut) Adana, Kozan Çukurova konargöçer, hayvancılıkla uğraşan dağınık Yörük cemaatlerindendir. Boynuinceli aşireti içinde Savcılı cemaati ile birlikte Kaman bölgesine gelerek Kekilliali Köyüne yerleşmişlerdir.Kekilliali Köyü konargöçer Yörüklerin güzlek olarak kullandıkları bir yerleşim yeridir.

Çolaklar: Adana, Maraş arası konargöçer, hayvancılıkla uğraşan Dulkadirli Yörüklerinin Çolaklı cemaatindendirler. Boynuinceli aşireti içinde 1727 iskânından sonra savcılı cemaati ile birlikte Kaman bölgesine gelerek Kekilliali Köyünü kurarlar veya kurulu köye yerleşirler. (Kekilliali ve Hirfanlı baraj suları altında kalan Yağcılar Köyü de konargöçer Yörüklerin güzlek olarak kullandığı bir yerleşim alanıdır.)

Yağcılar: Adana, Mersin, Tarsus yöresi hayvancılıkla uğraşan konargöçer Yörüklerindendir.  1727 iskânından sonra Boynuinceli aşireti içinde Koçhisar bölgesine gelerek Kızılırmak kenarına yerleşirler. 1957 yılında köy Hirfanlı Baraj gölü suları altında kalınca köy halkının bir kısmı Koçhisar ve Kulu’ya yerleşirken, Kaman’da akrabaları olan kabileler de 1957 yılından sonra Kaman’a göçerler. Bu kabileler Yağcılar olarak bilinip Ünal, Öztürk, Tekin ve Yıldız soyadlıdırlar.

Giziroğulları (Kulak): Dulkadirlilerin Beydili aşireti Karakocalu cemaati konargöçer kulaklı bölüğü, varsak Yörüklerindendir. Kabilesi, Giziroğlu ve Kulak soyadını almıştır.

Durmuşlu: Dulkadirlilerin konargöçer Türkmenlerindendir. 1540’dan sonra oluşturulan Bozulus Türkmenlerine dâhil edilerek Kaman bölgesine gelirler. Bugün Akpınar’ın Köyü olan Durmuşlu köyünü bunların kurduğu söyleniyor. Kaman’ın Hamit, Müderris ve Başköy köylerine yerleşirler. Bu köylerde Durmuş soyadını taşıyan kabileler vardır.

Taşkınlar: Kaman yöresine yerleşen Ahi bölüklerinin, Şam Ulu Yörükleri Gökçeli kolundandırlar. Gökçepınar’a yerleşen Safhalar kabilesinin bir koludur. Kaman yerleşim yeri olduktan sonra da Kaman’a göçerler. Taşkın soyadını almışlardır.

Camızoğulları: Ahi bölüklerinin Şam Ulu Yörükleri Gökçeli kolundandır. Kaman’ın kurucu sülalerindendir.

Çakırlar: Dulkadirli Maraş Yörüklerinden olup1690 sonrası zorunlu iskâna dâhil edilerek Bozok Bölgesinde Akdağ yöresine iskân edilirler. Bir müddet sonra Mamalı aşireti içinde burayı terk ederek Kaman yöresine gelirler. 1705 Kaman merkez, İsahocalı ve Müderris köylerinde Çakırlar olarak bilinen kabileler vardır. Müderris’teki Çakırlar kabilesi büyükleri atalarının Malatya yöresinden geldiklerini söylerler. Maraş, Adana arasında Dulkadirli varsak Türkmen Yörükleri ile Müderris’e yerleşen varsak Türkmen Yörükleri Çakırlar ve yine Müderris’e yerleşen Kuştemürlü cemaati mensupları arasında bir bağ kurmak mümkündür.

Ataklar: Çukurova konargöçer Yörük taifesinden olup Danişmendli Türkmenleri ile birlikte 1727 iskan emri ile 1730-1735 yılları arasında Yeniyapan Köyünü kurup ya da kurulu köye yerleşmişlerdir.

Tekeli: Dulkadirlilerin konargöçer Çukurova Yörüklerindendir.

Çelikler: Dulkadirlilerin Maraş Adana arası konargöçer Türkmen Yörüklerindendir. Karkın aşireti içinde gelirler.

Çıtaklar (Göçmenler Sülalesi): Medine Yörüklerindendir. Giydikleri giysiden dolayı kendilerine Çitiak anlamında Çıtak denmiştir. Afyon, Kızılcahamam, Çubuk, Kalecik bölgesine yerleşmişlerdir. Afyon Volvadin’e yerleşenlerin bir kolu daha sonra Keskin’in Hacılar (Kırıkkale Hacılar Kasabası) ve Müsellim Köylerine yerleşirler. Beyleri Haceli (Hacı Ali) Bey’le anlaşan Safaoğlu (Savalar) Musa Ağa Manica Camisi ve Çeşmesinin işçiliği karşılığı kendilerine ev yeri, Çukurharman ve Kovalı mevkiinde arazi vermiştir. İş bitimi sonrası Haceli Bey’in “Ağam hayırlı olsun,” sözlerine karşılık A Musa mevki olarak bilinen yerden kendilerine tarlalar verdiği de söylenir (1860-1865).

1950–1951 Cumhuriyet Dönemi Göçmenleri

Kendi yurdundan ayrılarak başka bir ülkeye geri dönmemek üzere gidip yerleşen kimselerdir.  Cumhuriyet sonrası 1925 ve 1950–51 yıllarında Bulgaristan’dan zorunlu göçler başlamıştır. 1950-1951 yıllarında Bulgaristan’dan 154.000 Türk asıllı soydaşlarımız zor şartlarda Türkiye’ye gelmişlerdir. Kırşehir yöresine 305 hanede 1242 nüfus gelmiştir. Bunların bir kısmı da merkez ve köylerine yerleştirilmişlerdir. Bulgaristan’dan gelen Türk asıllı göçmenler Kaman yöresine de yerleştirilmişlerdir. Bu kişiler Kaman Merkez, Ömerhacılı, Çağırkan, Ömerkahya, Kargınyenice, Kargınmeşe, Kargınkızıközü, Yeniköy gibi yerlere yerleşirler. Bu gelenlerin büyük çoğunluğu meslek sahipleri oldukları için kırsal yaşama uyum sağlayamamışlar. Bu nedenle bir müddet sonra Eskişehir ve Bursa gibi büyük şehirlere göç etmişlerdir. Çiftlikli Mahallesi Camii İmamı Hamdi Hoca’nın akrabaları Bayırlı ve Kav soyadlı kabile de Kaman’da kalmıştır.

Güvenirler: 1914-1915 Doğu Anadolu’da Ermeni mezaliminde Van Erciş’ten kaçarak Kaman’a gelip yerleşen bir kabiledir.

Çiğdem: Dulkadirli Dokuzlu Avşarlarının Çiğdemli cemaatindendirler. Kara Fakılı Cemaati içinde gelmişlerdir.

Bulduk-Bulduklar: Dağılan Yörük Aşireti mensuplarına verilen ad. Aşiretin büyük bir kısmı Keskin, Kaman, Merkez ve Çiftlik Bâla, Hamit Köyleriyle Kızılırmak kenarındaki Kırşehir’in Sıdıklı Obası köylerine yerleşirler. Kaman’da kalabalık bir kabile Bulduklar olarak anılmakta ve soyadları da Bulduk’tur. Ayrıca Kaman’ın 3 km. kuzeyinin adı da Bulduk’tur.

Çerkezler: Çerkezlerde 93 Türk-Rus Harbinden önce (1863) ve sonra (1878) Kafkas’ların Rus işgali altına girmesi ile Anadolu’ya Çerkez göçleri başlar. Bunlardan bir grubu Çerkez Binbaşı Canpolat Bey’in mahiyetindekiler Padişah fermanı ile Silsüpür Cerit Bey’inin himayesinde Keskin-Kaman arasındaki Hamit köyü çevresine yerleştirilir. Silsüpür Ceritleriyle anlaşamayıp çatışan Çerkezler bir yıl kadar kaldıktan sonra Çiçekdağ’ının Sıtma Bölgesine iskân ettirilirler. Akçakent Köy’ünü kurarlar (1990 yılında Kırşehir’in ilçesi olur). Buranın arazi yapısının dağlık ve ormanlık olması nedeni ile birçok aile Kızılırmak kenarındaki köylere geçerler. Kaman Merkez, Benzer, Yeniköy, Koçhisar’ın Çıkınağıl (Evren), Cepnişabanlı, Panlı (Ağaçören), Çerkezuşağı, Mezgit gibi köylere yerleşirler.

Tatarlar: 93 harbi öncesi ve sonrası Kırım ve Kafkas Türk soyu Tatarları (1863–1878) Nugay ve Akay tatarlarıdır. Nugaylar, Volga nehrinin güney batısından gelenlerdir. Asılları Tatardır. Nugay tatarları Benzer, Kargınkızıközü ve Yeniköy’e yerleşirken, Kırımdan gelen Akay Tatarları’da Değirmenözü, Darıözü ve Gökeşme Köyüne yerleşirler.

Kara Tatarlar: Moğol Türk Tatarları olup Timur orduları içinde Anadolu’ya gelirler. Moğollar Anadolu’dan çekilirken, Türk soyundan olanların kalanlarına Kara Tatarlar denmiştir. Bunların çoğu da Kırşehir bölgesinde kalmışlardır.

Kurutlu Cemaati: Dulkadirlilerin Boynuinceli Aşiretinin konargöçer Türkmen Yörüklerindendir.

Sevindir ve Sevinç Cemaatleri: Dulkadirlilerin Çadırlı Oymağının konargöçer Yörük Türkmen Cemaatidir.

Ödemişli (Koyuncu): Ödemişli, diğer namı Koyuncu olan Cemaat Çukurova-Niğde konargöçer Türkmen taifesindendir. 1727 Nevşehirli Sadrazam İbrahim Paşa iskânı ile Kaman Bölgesinde Kızılırmak ve Darıözü su kıyısını yurt tutmuşlardır.

Keskinli (Keskinlü): 1690-91 zorunlu iskânında Mamalı Aşireti içinde Kaman ve Keskin bölgesine gelen konargöçer Türkmen Yörüklerindendir.

Köseoğulları (Köseömürler): Akkoyunluların konargöçer Yörük Türkmenleridir.

Merdeşeli: Dulkadirli konargöçerlerin Bozulus Türkmenlerindendir. Adlarını verdikleri Merdeşe Dağı eteklerinde Merdeşe (Bayramözü) Köyünü kurarlar. Köy sınırları içinde bulunan Yaylacık Geçidi döneminin en önemli bir yol güzergâhıdır. Kızılırmak üzerindeki Kesikköprü ile doğuyu batıya bağlayan Hayman’a yolu buradan geçmektedir.

ÇADIRLI

Hacıbayram, Körmehmet, Hacıyusuflu

Çadırlı, Yörük, Türkmen ve Kürtlerin karışıp kaynaştığı köylerimizdendir.

Çadırlı Cemaati; Oğuzların Yıva (Yuva) Boyu, Dulkadirli Maraş Türkmenlerinin Bozok (Yozgat) Yörük Türkmenleridir.

Sadrazam Nevşehirli Damat İbrahim Paşa’nın zorunlu iskân fermanı (1727) ile Boynuinceli Aşireti içinde Kaman Bölgesine gelip yerleşirler. (1730–1735)

26.04.1584 Tarihli Tapu – Kadastro Genel Müdürlüğü Arşivinde bulunan belgede Karaman Vilayeti Kırşehir Merkez Nahiyesinde Hacıbayram Köyü ve Hacıbayram mezrası adı altında iki yerleşim yeri vardır.

Bu resmi belgeye göre Hacıbayram köyü ve mezrası 1584 tarihinde önce kurulmuş, üçüncü köy sonradan kurulmuştur. Körmehmet ve Hacıyusuflu adı köylere sonradan verilmiştir. Çadırlı Cemaati sonradan gelip yerleşmiş.

Yazılı kaynaklarda Konar-Göçer toplukların iskan emirleriyle yerleştirilmeleri:

Yerleştikleri yerler yöre halkının sözlü anlatımı bize Çadırlı Köyleri hakkında bilgi vermektedir. 1540’dan sonra Akkoyunlu-Karakoyunlu ve Dulkadirli konar-göçerleri Bozulus Türkmenleri adı altında Orta Anadolu’ya iskân edilirler.

Bozulus Türkmenlerinden Baranlı Aşireti, adını verdikleri Baranlı Dağı’nı yurt tutarlar. Daha önce kurulmuş (Ankara-Konur Yörükleri) köylerine ya da yeni kurdukları köylere yerleşirler. (Baranlı Dağı eteklerindeki köyler)

Hacıbayram yerleşim yerine de Baranlı Aşiretine mensup kişiler de yerleşir.

1691 Zorunlu İskân

Osmanlı Hükümeti Sivas-Malatya-Elazığ arasında kışlayan, Erzincan-Tunceli-Bingöl bölgesini yaylak olarak kullanan Konar-Göçerleri Bozok (Yozgat) yöresindeki boş alanlara yerleştirir.

Bir süre sonra buradan memnun olmayan cemaatlerden kalabalık bir grup Kırşehir Bölgesine gelirler.

Mamalı Aşireti içinde Kaman’a gelen Avşar, Torun, Sarı ve Kürtler gibi bazı kabileler Hacıbayram Köyü ve Mezrasına (Körmehmet) yerleşirken Hacıyusuflu Köyü’nü de kurarlar. (1701)

Hacı Yusuf ve Kör Mehmet kabile büyükleridir, kardeş oldukları söylenir. Oturdukları köyler onların adını alır.

Yöre halkı Körmehmet Köyüne yukarı Kürt, Hacıyusuflu Köyüne de aşağı Kürt der.

1727 İskânı

Sadrazam Nevşehirli Damat İbrahim Paşa, Kızılırmak kenarındaki boş alanların tarıma açmak, Konar-Göçerleri yerleşik düzene geçirmek amacı ile Danişmentli (Sivas-Kayseri) Türkmenleri ile Nevşehir-Kırşehir ve Aksaray arasında kışlayan, Erciyes ve Hasandağı’nı yaylak olarak kullanan Konar-Göçerlere iskân emri çıkarır. (1727)

Boynuinceli Aşireti ile Kaman Bölgesine gelen Çadırlı Cemaati; Hacıbayram, Hacıyusuflu ve Körmehmet Köylerine yerleşirler. (1730-1731)

Bu köyler Kaman’ın Tepeköy nahiyesine bağlı iken Kırşehir ilçe yapılır ve Nevşehir’e, Kaman da Ankara’ya bağlanır. (1954) Tepeköy’ün nahiyeliği kaldırılır. Savcılı Büyükoba nahiye yapılır.

Toklumen, Karaduraklı, Sıdıklı ve Yağmurlu Köyleri Kırşehir’e bağlanırken, Yağmurlu Sarıuşağı Kaman’a, Çadırlı Hacıyusuf Köyü’de Kırşehir’e bağlanır.

Çadırlı Köylerini Oluşturan Cemaat Mensupları:

Torunlar

Hacıömeroğlu (Altınışık)

Kürtoğlu (Atçekenler)

Kısacıkoğlu (Beydüz)

Kürtoğlu Mehmet Demirtaş

Mehmet Kısacık

Kör Mehmetoğlu (Altınok)

Emir Mustafaoğlu (Şengül)

Emir Mustafaoğlu (Olgun)

Dalbusatoğlu (Baran)

Molla Haliloğlu (Kul)

Resuloğlu (İpkin)

Resuloğlu (Peker)

Karavazoğullları (Tosun)

Deliosmanoğlu (Arslan)

Deliosmanlu (Keleş)

Kelmehmetoğlu (Bektaş)

Kelmehmetoğlu (Saylam)

Emir İsmailoğlu (Demir)

Sağıroğlu Halil (Akbayır)

Sağıroğlu Halil (Akgül)

İmamoğlu

Akkoç

Haliloğlu (Kılıç)

Kubatoğlu (Albayrak)

Karaosmanoğlu (Kaş)

Kocakürtoğlu (Bozkurt)

Haliloğlu (Altınışık)

Keslekoğlu(Canpolat) (Hamide gidenler)

Kessekoğlu (Demirtaş)

Keslekoğlu (Yiğit)

Melekoğlu (Özkeleş)

Karataş (Şahin)

Karavazoğlu (Karataş)

Karaibrahimoğlu (Erez – Türk – Akçay)

Kocaibrahimoğlu (Gündüz – Erdemir)

Köpekcioğlu ( Pala – Dağ)

Köpekcioğlu (Baştuğ – Kaya)

Mamalı Aşireti

Mamalı Aşireti, konargöçer Türkmen tarifesindendir. 18. yy. başlarında Malatya-Sivas bölgesinden Bozok Bölgesine iskân ettirilen Mamalı Aşireti Beylerinden Bektaş Bey’in mensubu olduğu Mamalı kabilesidir. Bektaş Bey’in mahiyetinde Kırşehir’e gelmişlerdir.

Bektaş Bey’in mensubu olduğu Bektaşoğulları Kabilesi ile ona bağlı Mamalı, Kırıklar, Torun, Turgutlu, Çeçeli, Salmanlı, Mirzeli, Uruhoğulları, Haydarlı (Hıdırlı) Gucurlar, Ulaş, Dalkılıçlı, Eldelekli, Karkın, Karaca, Fakılar, Sarılar, Sarıeller, Çiğdemlu, Beyazıtoğulları, Çiçeklu, Karalar, Kızılkocalı, Hatipoğlu, Yamuklu (Yumuklar), Allı Fakılar, Kara Fakılar gibi cemaat mensupları da Kaman Merkez’e yerleşirler. Arazi ve mesken yerlerinin bugün bile birbirine sınır oldukları görülür. Torunlar, Çiçekdağı ve Kaman bölgesine ve Şereflü Türkmenleri ise Koçhisar Bölgesine iskân edilmiştir.

Diğer Türkmen toplulukları da Kırşehir’in Karahıdır, Tosunburnu köyüne yerleşir. Sonra bunlardan bir grup ayrılarak Şuayıplı Köyünü kurarlar.

Bu topluluklar hem Türkçe hem de Kürtçe bilen Türkmen topluluklarıydı. Örneğin Karahıdırlı’ya yerleşenler Dalkılıç Türkmen topluluğu kendi aralarında Türkçe konuşmuşlar, zamanla Kürtçeyi unuturken; Tosunburnu’na yerleşenler ve Şuayıplı Köyünü kuranlarda kendi aralarında Kürtçe konuşarak bildikleri dili korumuşlardır.

Mamalı Aşireti ile gelen Kömürcü, Şeker, Keskin, Koyuncu, Deliballu Türkmen Toplulukları da Kaman’ın Kekilli Alo, Hirfanlı, İkizler ve Apınar köylerine yerleşmişlerdir. Bu Türkmen toplulukları da Türkçe ve Kürtçe konuşan topluluklardı.

Kekilli Alo Köyü, Türkmenlerin havaların soğumasıyla Kızılırmak Kıyısına inen Yörük ve Türkmenlerin konakladıkları Güzlek denen bir yerleşim yeriydi.

Apınar (Akpınar), çok eski bir yerleşim yeridir. 1576 kayıtlarında Karaman Eyaleti Aksaray Vilayeti Kırşehir Merkez Nahiyesine bağlı Konur (şimdiki Keskin’in beldesi) Nahiyesinin bir köyüdür.

Mamalı Aşireti ile Kaman ve çevresine gelerek yerleşen Türkmen Toplulukları ise şunlar: Araplı, Ekizli, Karaosmanoğlu, Sungurlu, Elmalı, Araklı, Hamaney, Aydoğan, Uruhoğulları, Duraklı, Salmanlu, Dalkılıç.

Not: Kaman’ın Akpınar isimli üç yerleşim yeri vardır.

1- Apınar (Akpınar): Şimdiki Kırşehir ilçesi. Yöre halkı buraya Köylü Apınar veya Türk Apınarı diyor.

2- Apınar (Akpınar): Savcılı Meryemkaşı Apınarı. Buraya yerleşenler Afşar Türkmenleri olduğu için buraya da Türkmen Apınarı deniyor.

3- Apınar (Akpınar): Buraya yerleşen Deliballu Yörük Türkmenleri Kürtçe konuştukları için yöre halkı buraya Kürt Apınarı (Ak) demiştir. Buranın doğa yapısı verimli bir arazi ve bol sulu olduğu için son yüzyılda çevre Bala (Ankara) ilçe köylerinden göç almıştır.

Tarihçi Prof. Dr. Faruk Sümer, Oğuzlar kitabında buranın bir Kürt yerleşim yeri olduğunu yazmıştır. Buranın Kürt Apınar olarak söylenmesinin de son yüzyıl içinde olduğunu yaşlılar da belirtmektedir.

Boynuinceli Aşireti

Boynuinceli Türkmenleri Akkoyunlu Devleti ve Dulkadirli Beyliğinin kurulup gelişmesinde önemli rol oynayan aşirettir. Karacadağ-Urfa-Rakka-Halep Bölgesinde konar-göçer yaşıyorlardı. Osmanlı bölgeye hâkim olunca Akkoyunlu, Karakoyunlu ve Maraşaltı Dulkadirli konar-göçer Türkmenlerini Boz-Ulus adı altında topladı ve bunları Anadolu’nun boş olan yerlerine iskân etti. Boz-Ulus içindeki Boynuinceli Aşiretinin ilk kolu Sivas-Yeniil (Yıldızeli) bölgesine geldiler (1613). İkinci kolda Kilis, Gaziantep, Adana, Mersin, Silifke bölgesine geldiler. Toros Dağlarını aşanlarda Karaman, Aksaray, Nevşehir ve Kırşehir bölgesinde yer aldılar. Kış’ın Aksaray, Nevşehir (Gülşehir), Kırşehir üçgeninde kışlıyorlar. Yaylak olarak da Erciyes ve Hasandağı bölgesine gidip geliyorlardı. Bu gidip gelişlerde ekili alanlara, bağ bahçeye zarar veriyorlar, insanlardan haraç alıp kanunsuz işlere bulaşıyorlardı.

Sadrazam Nevşehir’li Damat İbrahim Paşa 1727 yılında çıkardığı bir fermanla yerleşik düzene geçmelerini sağladı. İçinde pek çok Türkmen Oymak ve Cemaatlerini barındıran İnceboyunlu Aşireti ile birlikte özellikler bölgedeki Danişment Türkmenleri de kendi Oymak, Cemaat, Oba adlarıyla yeni köyler kurdular ya da kurulu köylere yerleştiler. (1729-1730)

Bugün Nevşehir, Hacıbektaş, Kırşehir, Kaman ve Çiçekdağı bölgesinde pek çok Boynuince ve Danişmentli Türkmeni mensubu vardır.

Kırşehir’in Korkurlu, Kuruağıl, Saraycık, Uzunali Uşağı-Yeşilli, Kalankaldı, Sıdıklı ve Toklümen’e. Kaman’ın Tepeköy, Erbişim (İbrişim: Bu köyden ayrılanlar Kalankaldı köyünü kurmuşlardır.) Meşeköy, Karabalı (Karahabalı), Fakılı, Savcılı Büyükoba, Savcılı, Meryem Kaşı, Savcılı Dokuzlu, Savcılı Kuruklu, Savcılı Bağbaşı, Savcılı Kapaklı, Savcılı Ebeyit gibi kurdukları köylere yada kurulmuş köylere yerleşmişlerdir. Boynuinceli Aşiretinin bir kolu da Çiçekdağı’nın Derefakılı, Hacıfakalı ve Kösefakalı köylerine yerleşmişlerdir.

Boynuinceli Aşireti ile Gelip Yerleşen Oymak-Cemaatler:

Karacakurt (Karacayurtlu) Aşireti, Yağmurlu, Çadırlı, Karaduraklı, Sıdıklı, Karabalı (Karahabalı), İbrişim (Erbişim) Fakı, Manav (Tepeköy), Toklu (Toklumen), Kurutlu (Savcılı Kurutlu).

Boynuinceli Aşireti içindeki Akkoyunlu Türkmenlerinin bir kısmı da İbrişim (Erbişim), Kalankaldı, Yeşilli, Karaduraklı, Derefakılı, Hacıfakılı, Kösefakılı köylerine yerleşmişlerdir.

Karakoyunlu Halep Türkmeni olan Baran-Baranlı Aşireti de daha önce kurulmuş olan Kaman’ın Başköy, Kurancılı, Çağırkan, Ömerhacılı, Hacıbayram (Çadırlı Hacı Bayram), Tepeköy, Kargın Kızıközü, Benzer Köyü ile Kırşehir’in Tosunburnu Köyüne yerleştiler.

Danişmentli Avşar Türkmenleri, Gündüz ve Çöklü Cemaati mensupları bölgemize gelmişlerdir. Başköy ve Kurancılı’ya gelenler Gündüz ve Çöklü Cemaati mensuplarıdır. Savcılı’daki Er ve Aslan kabileleri de Danişmentli Avşar Türkmenleridir.

Boynuinceli Aşiretinin Kaman ve çevresindeki yerleşimleri: Karaduraklı, Sıdıklı, Türkmen, Karahabalı, Fakılı, Savcılı Dokuzlu, Savcılı Meryemkaşı. Bu köyler Yörük Türkmenleri tarafından kurulmuştur. Tepeköy ise Manav Türkmenleri tarafından kurulmuştur.

Torunlar (Torun Oymağı)

Oğuzların Avşar Boyu Türkmenlerindendir. Torun kelimesi Türkmenler arasında asalet, Cemaat içindeki itibarlı ve nüfüzlu bir zümreyi ifade eder.

Hunlar, Göktürkler, Karahanlılar, Selçuklular ve Osmanlılarda soylu ve boy oymaklara isim olarak verilmiştir.

Akkoyunlu ve Safevi Devletlerinde önemli mevkilere geldiler. İran Hükümdarı Nadir Şah Avşarların Torun Oymağı Türkmenlerindendir.

Osmanlı Kaynaklarında Torun – Torunlara, konar-göçer Türkmen ve Kürt topluluklarında torun – soylu pek çok yerde rastlanır. Nesil anlamını ifade eder. Soylu bey, oymak, Iğdır yöresinde cemaatlere isim olarak verilirdi.

Halifeli Aşiretinin Halifeli köyünde oturanlar Horasan’dan gelen Bozok Yörük Türkmenleridir. Yöredeki Türkmen ve Kürt aşiretleri bunlara Torunlar – Gelturanlı (Turan’dan gelen anlamında) derler. Saygı duydukları ve bağlı oldukları ailelerdir.

Beğdili (Beydili) Türkmen Oymaklarından birinin adı Torunlar adını taşır. Gaziantep Beğdili Türkmen Aşiretlerinden Araplı Oymağının bir obasının adı Türkmen Torun’dur.

Yine Gaziantep’te Elbeyli Torunları bulunmakta olup Elbeyli Türkmenlerin Türkmenlerde Beylerin soylu sülalesine Torun adının verildiği görülür.

Kırşehir’in Çiçekdağı ve Kaman İlçelerinde konar-göçer Türkmen Avşar Torun-Torunlar Aşiretine mensup Avşar vardır. Bunların Çiçekdağı Merkezde oturanları ve Kaman Çadırlı Körmehmet Köyünde oturanları Türkçenin yanı sıra Kürtçe de konuşurlar.

Torunların Kırşehir’e Gelişleri

Sivas – Malatya – Elazığ arasında kışlayan, Erzincan, Tunceli ve Bingöl Bölgesini yaylak olarak kullanan aşiretler vergi vermiyorlar, askere gitmiyorlar köy basıp yol keserek soygun yapıyorlar kışlaklardan gelip giderken etkili alanlara yerli ahaliye zarar veriyorlardı. Osmanlı Hükümeti bunları disiplin altına almak, Orta Anadolu’da boş ıssız yerleri canlandırıp ziraata açmak amacıyla konar – göçer oymakları zorunlu iskân emri çıkarıldı. (1691)

Bozok (Yozgat) yöresinde Moğolların boşalttığı, yüzyıllardır yıkık, harap boş köylere yerleşenlerin çoğu bir süre sonra buraları terk ettiler.

Mamalı Cemaati Beyi Bektaş Bey’in mahiyetinde Kırşehir Bölgesi’ne gelen topluluk iki gruba ayrılır.

1. Grup: Avşar Torun Oymak Bey’i Alişır Bey’in Mahiyetinde

Araplı-Avşar-Mamalı ve Kürt Cemaat mensupları Çiçekdağı ve Malya Ovasındaki kurulu köylere ya da kurdukları köylere yerleşirler.

Çiçekdağı’nın Bahçepınarı (eski adı Torunân) Bey Köyüdür. Bu köyde oturanlar Alişır Bey’in Torunları Alişiroğulları Sülalesi oturmaktadırlar.

2. Grup: Kamana yerleşen cemaat Bektaş Bey’in mahiyetinde Kaman ve Keskin’de köy kurarlar ya da kurulu köylere yerleşirler. (1708) Ana grupta gelen Cemaatler;

– Ağar

– Araplı

– Avşar

a – Sarı – Sarıuşağı – Gucurlar

b -Torunlar

– Çakırlar

– Fakılar

a- Karafakılar: Çelebi, Çiğdem, Ilgar, Altıparmak, Aygün (Molla Musalar), İri

b- Alafakılar: Çınar…

-Hatipoğulları: Alagöz – Bahat

– Karaca

– Karkın

– Kızık

– Kırık

– Kürtler

– Mamalı

– Salmanlı

– Topallar

– Turgut

            a- Atay

            b- Değirmenci (Toklümenli Aşık Said’in kabilesi)

            c- Turgut

– Uğur-Uğurlu

Baran – Baranlı: Oğuzların Yıba (Yuva) Karakoyunluların Konar – Göçer Türkmen Yörükleridir.

Diyarbakır – Mardin – Bölgesinde ve Fırat Nehri kenarında kışlayan Baranlı Aşireti yaylak olarak yazlarını Aladağ’da geçirirlerdi.

Osmanlı Devleti bölgeye hâkim olduktan sonra konar – göçer Akkoyunlu, Karakoyunlu ve Dulkadirli Türkmenlerini Bozulus adı altında Orta Anadolu’ya yerleştirir. (1540’tan sonra)

Kaman bölgesine gelen Baranlı Aşireti Mensupları bölgenin en büyük dağına (Baran Dağı) adlarını verip burayı yurt tutarlar. Kurulmuş köylere ya da köy kurarak yerleşirler.

Baranlı Aşiretinin Yerleştiği Köyler:

Başköy

Benzer

Çadırlı (Hacıbayram – Körmehmet Köyleri)

Çağırkan

Karkınkızıközü (Kızılözü)

Kurancılı

Köşker

Ömerhacılı

Tepeköy

Tosunburnu (Kırşehir’in Köyü)

(Not: İlçemiz Kaman, henüz yerleşim alanı değildir. Kaman, bölge adıdır.)

Bayındırlı: Oğuz Türklerinin Üç-Ok kolu Gökhan Soyu, Akkoyunlu Türkmenlerinin Halep konar-göçerlerindendir.

Urfa yöresinde kışlayan Uzunyayla – Pınarbaşı ve Sivas Bölgesindeki konar – göçer yaşarlarken 1691 tarihinden sonra çıkartılan zorunlu iskân emirlerine Bayındır Türkmenlerini de Yeni İl (Sivas) Halep Türkmenlerinin içinde dâhil edilirler. Anadolu’nun boş harap köyleri ve ıssız yerleri şenlendirmek amacı ile göç ettirildiler.

18 yy’da Bayındır Boyu, cemaati ve obalarına mensup topluluklar Danişmentli Türkmenleri içinde Kırşehir’i yurt tutarlar, kurulu köylere dağılırlar ya da kendilerine yeni köyler kurarlar.

Bayındır Türkmenlerinin Aşiret, Cemaat, Oymak ve Oba adlarının yerleşim yerine dağ, mevki, sülale, kişi adı ve soyadı olarak yöremizde de görülmektedir.

Akpınarların Deveci Köyü ile Dulkadirli Kasabasındaki iki dağın adı Tülü dağıdır. Ayrıca Çiçekdağı’nın Büyük Abdiuşağı köyündeki bir tepeye Tülü Beli denmektir. Bayındır Türkmeni Tülü Cemaati mensupları yöredeki kurulu köylere dağılarak yerleşik düzene geçerler.

Bayındır Köyü: Kaman’ın Bayındır Köyü çok eski bir yerleşim yeridir.

Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü 26.04.1584 tarihli arşiv belgesinde Aksaray Vilayeti Kırşehir Merkez Nahiyesinin Konur Nahiyesine bağlı köydür. Köyün adı Aşılık’tır, (ilerde Bayındır olarak değişecektir) oturan ahalide yörüktür.

1693–1695 zorunlu iskan emirleri ile Mamalı Aşireti içinde yöreye gelen Akkoyunlu Türkmenlerinden Bayındır, Kul ve Ulaş cemaatinden bazı topraklarla Beydili (Beğdili) Türkmen Kürtlerinden bazı kabileler de Aşılık (Bayındır) Köyüne yerleşirler

1727 İskanı Fermanı’ndan sonra (1708) Danişmentli Bayındır Türkmenleri ve Dulkadirli Türkmen Demirci ve Teke Yörüklerinin Boynuinceli Aşireti içindeki bazı kabilelerde Aşılık Köyüne yerleşirler (1730-1735).

Bir müddet sonra Teke Yörükleri Çiçekdağı Ödemiş Köyüne göçerler. Daha sonra da Kürtlerin tamamı da Çadırlı Köylerine göçerler. Zaman zaman Demir ve Kul gibi kabilelerden de Çadırlı Köylerine göçerek yurt tutarlar.

Arslan: Dulkadirli Türkmenlerinin Maraş, Halep, Adana, Yeni İl (Sivas) Türkmen Yörüklerindendir. Kaman bölgesine Boynuinceli Aşiretleri içindeki Çadırlı, Danişmentli Avşarları Gündüzlü, Çoklu ve Savcılı Dokuzlu Avşarlarıyla gelmişlerdir.

Atçekenler: Karaman Eyaleti Kayı Boyu Türkmen Yörüklerindendir. Aksaray, Konya, Akşehir ve Ankara çevresinde yarı – yerleşik, konar – göçer bir hayat sürdürüyorlardı.

Bunlar diğer Türkmen topluluklarından farklı olarak at yetiştiriciliği ile meşguldürler ve “At Akçesi” adı altında bir vergi ödüyorlardı. Kendilerine Atçeken deniyordu.

Aksaray, Nevşehir ve Kırşehir arasında kışlayan, Erciyes ve Hasan Dağı’ını yaylak olarak yurt tutan konar – göçerleri Sadrazam Nevşehirli Damat İbrahim Paşa Kızılırmak kıyılarında ki boş alanlara yerleştirilmesi için iskân emri çıkarır. (1727) Çadırlı Körmehmet Köyünde Atçekenler olarak bilinen bir kabile vardır.

Boynuinceli Aşireti içinde Kaman Bölgesine gelen, Savcılı Cemaati içindeki Topluluklar arasında birde Atçekenler kabilesi vardır. Bunlar Kaman’a yerleşirler. (1730) Soyadları da Atçeken’dir.

Eminlü: Eminlu Aşireti Dulkadirli Türkmenlerinin Urfa – Bilecik’te kışlayan Malatya’da civarında yaylarda yaşarlarken Bozulusa dâhil edilerek Dokuzlu Cemaati içinde Orta Anadolu’ya gelirler.

Sağırlı: Çorum, Ordu, Yozgat yöresi Yörük Türkmen’idir.

Kara İvazlar: Akkoyunlu ve Dulkadirli konar- göçer Türkmenlerindendir. Cemaat adı Karakoyunlularla mücadele eden önderleri Hacı Ivaz ve Köşe İvaz’dan (İvazlar) alır. 1540’dan sonra Bozulus içinde Orta Anadolu’ya gelirler.

Kaman Merkezde Kara İvazlar olarak bilinen bir kabile vardır ve soyadları Oğuzdur. Çadırlı Körmehmet Köyünde de bir kabileye de Karaivazlar denmektedir.

Keslek, Kestelli: Adana – Maraş Avşar Türkmen Yörüklerindendir.

Karataş: Eldelek Yörük Türkmenlerindendir.

Saylam: Boynuinceli Aşireti içinde Gülşehir’e (Nevşehir) yerleştikten sonra Kaman Yöresine gelen Yörük Türkmenlerindendir.

Kılıç (Kılıçbeği): Beğdili (Beydili) Aşiretinin Kılıçbeği Cemaati Maraş Türkmenlerindendir.

Altıntaş (Altıntaşlı – Altuntaşlı): Dulkadirlioğlu Maraş Yörüklerinin Beydili Boyu Türkmen Yörüklerindendir.

Beğdili (Beydili): Oğuz Türkmenlerinin Bozok kolu Beğdili Boyu Akkoyunlu ve Dulkadirli Konar – Göçer Türkmenlerindendir. Halep, Rakka ve Urfa Bölgesinde kışlayan Bozok (Yozgat), Sivas ve Bitlis Yöresini de yaylak olarak kullanıyorlardı.

Osmanlı Devleti 1690 yılından sonra çıkardığı zorunlu iskân fermanlarıyla Sivas’ın doğusunda yaşayan konar – göçer topluluklarını Anadolu’nun iç kısımlarındaki harap ve boş yerleri canlandırıp şenlendirme ve tarıma kazandırmak amacı ile yerleştirir.

Konar – göçer topluluklar içinde en kalabalık olanı Beğdili Aşiretiydi. Bünyesinde pek çok Cemaati barındırmaktaydı. Bu cemaatler içindeki Kürt ve Türkmen toplulukları birbirine karışıp kaynaşarak yaşıyorlardı.

Öyle ki; Kürt olup da Kürtçe konuşamayan, Türkmen olup da Türkçe bilmeyen cemaatler olduğu gibi her iki dili de konuşan cemaatler vardı.

Gündüz ve Köpekli Avşarları

15. yy. Halep Avşar Türkmenlerindendir. Her iki cemaat de adını Avşar beylerinden olan Gündüz Beğ (bey) ve Köpekli Beğ’i den alır.

Bozulus Türkmenleri arasında görülmeyen Gündüzlü ve Köpekli Cemaati, Yeni il (Yıldızeli – Sivas) Türkmenleri arasında karışmışlardır. Danişmentli (Sivas-Kayseri konargöçerleri) Avşarlarındandır.

Köpekli Avşarları da Kırşehir-Aksaray arasında Dulkadirli konar-göçer Türkmenleri (Gündüz ve Köpekli Avşarları) arasında iken Sadrazam Nevşehirli Damat İbrahim Paşa’nın fermanı ile (1727-1730) Kırşehir Bölgesinde; Mucur Merkezi ve köylerde, Kaman’ın Savcılı Başköy köylerinde ve Kurancılı, Çadırlı Körmehmet’te yerleşik düzene geçmişlerdir.

Köpekli Cemaati de Mucur’da, Mucur’un Küçük ve Büyükköpekli (Yeşilyurt) Kaman’ın Çadırlı Körmehmet köylerinde bir kabile vardır.

Soyadları: Baştuğ, Dağ, Kaya, Pala…

Gö Osmanlar (Gök Osmanlar): Van (Çıldır) Yörüklerindendir. 1750’ler de Kaman’a geldiklerini söylüyorlar. 2002 yılında görüştüğüm kabile büyüklerinden Hasan Gök’ün anlatımı:

“18. yy. ortalarında konar-göçer kabilemiz Kaman’a gelir, yerleşmek ister. Kaman halkı “siz kalabalık kabilesiniz, sizi barındırayız” derler.

Kabile 3’e ayrılır.

1 Grup: Kabile beyi Gö Osman Bey’le Kaman’a yerleşenler. (Gökler)

2 Grup: Selim Ağa ve Deliyusuflu ile Tatık Köyü’ne yerleşenler. (Erdoğdu – Kılıç)

3 Grup: Erarslan Ağa ile Çadırlıya yerleşenler.

Çadırlıya yerleşenler 32 çocuklu kalabalık bir toplulukmuş soyadları da Eraslan, Gök, Gökbulut…” gibi isimleri söyledi.

Keleşler: Oğuzların Yıva Boyu Keleş Cemaati Yörüklerindendir. Sadrazam Nevşehirli İbrahim Paşa’nın fermanı ile (1727-1730) Aksaray- Nevşehir bölgesinden Boynuinceli Aşireti içindeki Çadırlı Cemaati’ni oluşturan topluluktandır.

Kesici: Konur Teke Yörüklerinin yurt tuttuğu Kaman’ın Aşılık (Bayındır) köyünden Çadırlı köylerine gidenlerdir.

Resuloğulları: Adana, Tarsus, Mersin yöresi Teke Yörüklerindendir. Boynuinceli aşireti içinde yöreye gelmişlerdir.

Musaoğulları: Dulkadirlilerin Adıyaman Yöresi, Yörük Türkmen Oymaklarındandır. Danişmentli Türkmenleri, içinde yöreye yerleşirler.

Yiğit: Dulkadirli Avşarlarının (Sarı Avşar) Teke Yörük Avşarlarıdır. Danişmentli Türkmenleri içinde yöreye yerleşirler. (Bayındır (Aşılık), Çiftlik Bala (Köm), Çadırlı Köyleri gibi) Osmanlı Döneminde Kırşehir Konur Nahiyesine Yiğitli (Sarı Yiğitli) Sarı Teke Yörükleri ve Danişmentli’ye tabi Yörükleri de iskân edilirler.

Kuloğulları – Kulfallı: Dulkadirlilerin Maraş, Erzincan, Kars konar-göçer Türkmen Yörüklerindendir. Danişmentlilerin içinde dağılmışlardır. (Boynuinceli Türkmenleriyle gelirler).

Kubadlı: Bozulus Yörük Türkmen Cemaatindendir. Yöreye Baranlı Aşireti içinde gelirler.

Sağırlı: Adana – Maraş Yöresin Yörüklerindendir.

Karaosmanoğlu: Adana – Kozan – Maraş Yöresi Dulkadirli Yörüklerindendir.

Musaoğulları: Adıyaman Dulkadirlilerin tabi yöresinde bir aşireti vardır.

Haliloğulları: Dulkadirlilere tabii (Yozgat) Maraş Yöresinde Yörük cemaati.

Barâni – Baranlı – Baranlu: Ekrâd – Yörükan tarifesinden. Adana, Rakka, Erzurum, Kars, Çıldır, Eyaletlerinden bölgemize gelmişlerdir. Türkmani ya da Ekrâd, Oğuz Türkü demektir. İkisi de aynı anlama gelmekte.

Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü arşivlerinde bulunan Padişah 3. Murat devrinde Karaman Vilayeti Defterdarı Mustafa İbn-i Ahmet’in bilgileri doğrultusunda kâtip Kadiri İbn-i Muhammet tarafından kaleme alınan 26.04.1584 tarihli (H.992) Kırşehir’e bağlı Nahiye ve Köy isimleri arasında yer almaktadır.

Çadırlı ( Çadurlu): Yozgat Sancağında bir cemaat. (Başbakanlık Arşivi Belgelerine göre Osmanlı İmparatorluğunda Oymak Aşiret ve Cemaatler, Cevalet Türkay)

Karacakürd – Karacakurt – Karacayurtlu: Cemaati Danişmentli Aşiretinden konargöçer Türkmen Tarifesindendir. Nevşehir, Kırşehir, Aksaray, Karaman, Kayseri, Sivas ve Kocaeli’ne iskân edilmişlerdi.

Kürdmehmedli: Kürd Mehmedli Cemaati konargöçer Türkmen taifesindendir. Diyarbakır Teke ve Hamit Sancakları, Aksaray ve Kırşehir Türkmenlerindendir. 1730’lu yılların başında Kırşehir Yöresi’ne Boynuinceli Aşireti içinde gelerek yerleşik düzene geçerler.

Kürt sözü burada etnik değil coğrafidir. Konuşulan lehçe, Osmanlı, Pars (İran), Arapça sözcüklerinden oluşan dildir. Boynuinceli Aşireti içinde gelen bir başka Türkmen toplulukları da Şerefli Kürdü ve Şeibetli Kürdü Cemaatidir. Bunlar da Kızılırmak’ın öteki yakasında, Koçhisar (Şereflikoçhisar) yöresine yerleşmişlerdir.

Fındıklar: Yozgat’ın Budaközü kazası, Sinop, Kastanbolu ve Ankara (Haymana) Konar-Göçer Yörük Türkmenleridir. 19. Yüzyılın başlarında Fındıklı cemaatine mensup bir kabile Kaman-Sarıömerli (Kilimli) Köyü arsındaki Fındık Pınarı mevkiini yurt tutarlar. Daha sonrada Kaman merkeze yerleşirler. Bu kabile mensupları bugünde “Fındıklar” olarak anılırlar.

Halikânkı-Halikâlar (Tekinaslan) :

Dulkadirlilerin Maraş konar-göçer Yörüklerindendir. 1540’tan sonra oluşturulan Bozulusun Halep Türkmenlerinin içine dahil edilerek Orta Anadolu’ya iskan edilirler. Aksaray ili Kırşehir merkez nahiyesine bağlı Konur Nahiyesi’nin Başköy ve Çağırkan Köylerini kuran ya da kurulu köylere yerleşen Yörük ve Türkmen topluluklarından ayrılarak Darıözü vadisini kendilerine yurt tutarlar. Bu kabile “Tekinaslan” soyadını almışlardır.

Hatipoğulları (Bahad-Kürdoğulları)

Dulkadirlilerin Eymür boyu Şam Yörüklerinin Bahadlu Cemaati Maraş-Malatya konar-göçer Yörük Türkmenlerindendir.

1691 zorunlu iskan emriyle önce Yazgat-Akdağmadeni Bölgesine sonra Mamalı Türkmenleri içinde Kaman’a yerleşirler. (A05-1708)

Yerli ahali bu kabileyi Kürdoğulları diye adlandırır. Burada Kürt sözü ırk değil coğrafidir. Kabile Kürtçe bilmez. Soyadları “Alagöz-Bahad-Hatipoğlu”dur.

Hacı Eyüpler (Yıldırımlar)

Dulkadir Maraş Yörüklerinin Fakılı Cemaati Karafakılı Kolundandır. 1691 zorunlu iskanda Yeniil (Sivas) Halep Türkmenleri içine dahil edilerek Yozgat (Akdağ) Bölgesine yerleşirler. Bir müddet sonra Mamalı Türkmenleriyle gelerek Kaman’ı yurt tutarlar. (1705-1708)

Kabile adını kabile büyüğü “Hacı Eyüp Ağa”dan alır. Soyadları “Yıldırım”dır.

Manavlar (Manavinceli)

Manavlar 16. yy. Çukurova Mersin Yörüklerindendir. 17. yy’da Boynuinceli Aşireti Aksaray-Kırşehir-Kayseri yöresinde konar-göçer yaşıyorlar. Yaylakları Erciyes ve Hasandağı idi.

Konar-göçer Boynuinceli Aşireti içinde hayvancılıkla uğraşan pek çok dağınık Kömürcü, Koyuncu, Gedik, Ekiz gibi Yörük ve Türkmen gruplar bulunmaktadır. Manavlar da bunlardan biridir. Kendilerine Manavinceli de denmekteydi.

Sadrazam Nevşehirli Damat İbrahim Paşa’nın iskân emriyle (1727) konar-göçer bu topluluklar Kızılırmak kenarındaki boş alanları yurt tutup yeni köyler kurarlar ya da kurulu köylere yerleşirler. (1730-1735)

Çopurlar (Akkoç)

Koçhisar’ın Parsalan Köyü Yörüklerindendir. 19. yy. ortalarında Kaman’a göçen kabile mensupları Çopurlar olarak tanırlar. Akkoç soyadını almışlardır.

Koçhisar’ın Parlasan Köyündeki Çopurların soyadı Yılmaz’dır. Kaman, Ömerhacılı ve Savcılı Köylerinde akrabaları olduğunu söylüyorlar.

Gözüküçükler (Nalbantlar-Çerkezler)

Aydın Yörüklerinin Alanya kolu dağınık Yörük gruplarındandır. 1701’de iskân edildikleri yeri beğenmeyerek denizin kumu, sahilin sineği bizi yakar yer bitirir diyerek Torosları aşıp Kaman havalisine gelirler.

Burada göç kafilesi iki gruba ayrılır. Birinci grup Köprüköy-Keskin bölgesine, ikinci grup ise Kaman’a yerleşir.

Kabile mensupları nalbantlık, demircilik ve ağaç işleri ustalığı yaptıkları için kendilerine Nalbantlar-Çerkezler denmiştir. Kabile Çerkez değildir. Çerkezler, 93 harbi denilen 1877 Türk-Rus Harbi öncesi ve sonrası Anadolu’ya gelirler.

Çerkezlerin ustalık isteyen at arabası-tekeri gibi işleri yapan bu kabilenin ustalarına da yerli ahali Çerkezler diyerek adlandırırlar.

Gözüküçük kabilesine mensup olanlar Aydın, Dursun ve Güzelküçük soyadını almışlardır.

Ahat (Ahad)

Kaynaklara göre Karkın boyu Işıklu Cemati Yörüklerindendir. Mamalı Aşiretinin Orta Anadolu’ya iskânında Mamalı Türkmenleri içinde Kaman’a gelmişlerdir. (1701)

Ahadlar kendilerinin Uruh Oğullarından olduklarını söylemektedirler.

Yine kaynaklara göre Uruh Oğulları, hiçbir aşirete bağlı olmayan çok hayvanlı kalabalık Türkmen topluluklarıdır. Ömerhacılı Köyünde Uruh Oğulları olarak bilinen bir kabile vardır. Soyadları Can’dır.

Höbereler

Beydili Aşiretinin Beyciler kolundandır. Kaman’ın yerli ailesinden olup Kaman Belediyesi eski Başkanlarından Osman Başpınar’ın lakabı Höbere’den gelir. Aile mensuplarına Höbereler denir.

Mamalı Türkmenleri

Mamalı Aşireti Bozulus’un Dulkadirli Türkmenleridir.

Anadolu’dan başka; Türkmenistan-Azerbaycan-İran-Suriye-Afganistan ve Balkanlarda konargöçer Türk topluluklarına Türkmen denirdi.

Anadolu’da, Osmanlı hâkimiyetinin başlaması ile Kızılırmak Yayından Mersin’i de içine alacak şekilde çekilen çizginin batısında kalan konargöçer Türkmen topluluklarına Yörük, yerleştikleri yerlere de Yörük Köyü denildi.

Doğu ve Güneydoğu’daki; Akkoyunlu, Karakoyunlu ve Dulkadirli konargöçer Türkmenleri ise Osmanlı tarafından Bozulus adı altında yapılandırıldı.

Diyarbakır, Urfa, Halep arasında kışlayan, Erzurum-Kars Bölgesini yaylak olarak kullanan Bozulus Türkmenleri Orta Anadolu’ya iskân ettirildi ve yeni köyler kuruldu. Sivas, Malatya, Elazığ arasında kışlayan ve Erzincan, Tunceli, Bingöl bölgelerini yaylak olarak kullanan konargöçer aşiretler vergi vermiyorlar, askere gitmiyorlar, yerleşik yerlere baskınlar düzenleyip, yol kesip kervan soyuyorlardı.

Osmanlı yönetimi bu aşiretleri Akdeniz Bölgesi, Kıbrıs ve Orta Anadolu’da Bozok Bölgesinde ıssız yerleri, küçük mezraları canlandırmak ve bunları kontrol altında tutmak için iskân emri çıkartır. (1692)

Mamalı Aşiret Beyi Bektaş Bey’in mahiyetinde Kırşehir Bölgesine gelen topluluk iki kola ayrılır:

Köseli-Süleymanlı-Köçekli-Fakılı-Avşar Torun Oymağı Beylerinden Alişir Beyin mahiyetinde olan Avşar-Mamalı ve diğer Türkmen Oymakları ile Kürtler, Çiçekdağı (Mecidiye) Kırşehir, Mucur ve Avanos Bölgesine yerleşirler.

İkinci kol ise Bektaş Bey’in mahiyetinde; Uğurlu, Gökveli Oğulları, Recepli, Avşarlı, Mamalı, AKca, Beyazıtoğlu, Hatipoğlu, Kızılkoca, Kırıklar, Aydoğanlı, Sungur, Araplı, Duraklı, Turgutlu, Çakır, Karaca, Fakılar (Alafakılar-Karafakılar), Avşar (Torun-Sarıuşağı), Kul, Karalar, Hamaney, Eldelekli, Uruhoğulları, Bayındır, Salmanlı, Manav, Kömürcü, Koyuncu, Keskin, Şeker, Ekizler, Haydarlı, Düğer, Şerefli, vb. Türkmen obaları ve Kürtler Kaman, Keskin ve Şereflikoçhisar Bölgesindeki köylere yerleşirler veya yeni köyler kurarlar.

Boynuinceliler: 17 yy. başlarında Kırşehir yöresine gelen konar-göçer Boynuince Aşireti ile Karacayurtlu (Karacakurt) Aşiretleri Kırşehir-Gülşehir (Nevşehir) ve Aksaray arasında Kızılırmak kenarında kışlıyorlar, Erciyes ve Hasandağı’nı yaylak olarak kullanıyorlardı.

Karacayurtlu (Karacakurt – Karacakürt) Aşireti

Oğuzların Bayat Boyu Maraş altı Dulkadirli Türkmenidir. Diyarbakır-Urfa arasındaki karacadağ ve Mardin Bölgesinde yaşıyorlar. Yaylak olarakta Sivas-Erzurum ve Erzincan dağlarına gidip geliyorlardı. Aşiret adını yaşadıkları Karacadağ’dan alır (Karacayurtlu). Aşiret Beyi Kurtkaraca’dan dolayı da Karacakurtlu da denir. Çevre halkı kendilerine Karacakürt dese de Kürt değiller ve Kürtçe bilmezler.

Dulkadir Beyliği (1337-1521) ve Akkoyunlular’ın (1300-1568) yıkılmasından sonra Osmanlı konar-göçer Türkmen Aşiretlerini Boz-Ulus adı altında birleştirdi. Daha sonra da Anadolu’daki boş olan bölgelere dağıtıldılar. Karacayurtlu (Karacakurt) Aşiretinin yaşadığı alan ve otlakları yetersiz olduğundan onlar da Kırşehir, Nevşehir, Aksaray, Karaman bölgesine geldiler (1613) Kırşehir, Nevşehir ve Aksaray arasında kışlıyorlar. Yaylak olarakta Erciyes ve Hasandağı bölgesini kullanıyordu.

Kendilerine yer gösterilip yer gösterilse de gösterilen yerleri beğenmeyip yerleşik düzene geçmediler. Rakka bölgesine sürgüne gidip geldiler. Bölgeye gelen konar-göçerlerle ekili alanları yayma, insanlardan haraç alma gibi kanunsuz işlere Karacayurt Aşireti de karıştı.

Sadrazam Nevşehirli Damat İbrahim Paşa’nın emriyle (1727) yerleşik düzene geçtiler (1727-1930) 70’den fazla köyde Aşiret vardır. Yerleştikleri yerlerde köy kurmuşlar yada kurulu köylere yerleşmişler. Bugün Nevşehir Merkeze 59 hane, Avanos Merkeze 10-15 hane, Avanos’un 1 köyüne Hacı Bektaş’ın 11 Köyüne, Kırşehir’in 20 Köyüne, Mucur’un 37 Köyüne,  Kaman’ın 1 Köyüne (Yağmurlu Sarıuşağı) yerleştiler. (Yağmurlu Sarıuşağı Köyü 1701’de Mamalı Aşireti içinde bölgeye gelen Avşarlar tarafından kurulmuştur. Yağmurlu Aşireti Karacakurt Aşiretinin içinde bir cemaattir.)

Boynuinceli Aşireti

Boynuinceli Türkmenleri Akkoyunlu Devleti ve Dulkadirli Beyliğinin kurulup gelişmesinde önemli rol oynayan Aşirettir. Karacadağ-Urfa-Rakka-Halep Bölgesinde konar-göçer yaşıyorlardı. Osmanlı bölgeye hakim olunca Akkoyunlu, Karakoyunlu ve Maraşaltı Dulkadirli konar-göçer Türkmenlerini Boz-Ulus adı altında topladı ve bunları Anadolu’nun boş olan yerlerine iskan etti. Boz-Ulus içindeki Boynuinceli Aşiretinin ilk kolu Sivas-Yeniil (Yıldızeli) bölgesine geldiler (1613). İkinci kolda Kilis, Gaziantep, Adana, Mersin, Silifke bölgesine geldiler. Toros Dağlarını aşanlarda Karaman, Aksaray, Nevşehir ve Kırşehir bölgesinde yer aldılar. Kış’ın Aksaray, Nevşehir (Gülşehir), Kırşehir üçgeninde kışlıyorlar. Yaylak olarak da Erciyes ve Hasandağı bölgesine gidip geliyorlardı. Bu gidip gelişlerde ekili alanlara, bağ bahçeye zarar veriyorlar, insanlardan haraç alıp kanunsuz işlere bulaşıyorlardı.

Sadrazam Nevşehir’li Damat İbrahim Paşa 1727 yılında çıkardığı bir fermanla yerleşik düzene geçmelerini sağladı. İçinde pek çok Türkmen Oymak ve Cemaatlerini barındıran İnceboyunlu Aşireti ile birlikte özellikler bölgedeki Danişment Türkmenleri de kendi Oymak, Cemaat, Oba adlarıyla yeni köyler kurdular ya da kurulu köylere yerleştiler (1729-1730).

Bugün Nevşehir, Hacıbektaş, Kırşehir, Kaman ve Çiçekdağı bölgesinde pek çok Boynuince ve Danişmentli Türkmeni mensubu vardır.

Kırşehir’in Korkurlu, Kuruağıl, Saraycık, Uzunali Uşağı-Yeşilli, Kalankaldı, Sıdıklı ve Toklümen’e. Kaman’ın Tepeköy, Erbişim (İbrişim: Bu köyden ayrılanlar Kalankaldı köyünü kurmuşlardır.) Meşeköy, Karabalı (Karahabalı), Fakılı, Savcılı Büyükoba, Savcılı, Meryem Kaşı, Savcılı Dokuzlu, Savcılı Kuruklu, Savcılı Bağbaşı, Savcılı Kapaklı, Savcılı Ebeyit gibi kurdukları köylere yada kurulmuş köylere yerleşmişlerdir. Boynuinceli Aşiretinin bir kolu da Çiçekdağı’nın Derefakılı, Hacıfakalı ve Kösefakalı köylerine yerleşmişlerdir.

Boynuinceli Aşireti İle Gelip Yerleşen Oymak-Cemaatler: Karacakurt (Karacayurtlu) Aşireti, Yağmurlu, Çadırlı, Karaduraklı, Sıdıklı, Karabalı (Karahabalı), İbrişim (Erbişim) Fakı, Manav (Tepeköy), Toklu (Toklumen), Kurutlu (Savcılı Kurutlu).

Boynuinceli Aşireti içindeki Akkoyunlu Türkmenlerinin bir kısmı da İbrişim (Erbişim), Kalankaldı, Yeşilli, Karaduraklı, Derefakılı, Hacıfakılı, Kösefakılı köylerine yerleşmişlerdir.

Karakoyunlu Halep Türkmeni olan Baran-Baranlı Aşireti de daha önce kurulmuş olan Kaman’ın Başköy, Kurancılı, Çağırkan, Ömerhacılı, Hacıbayram (Çadırlı Hacı Bayram), Tepeköy, Kargın Kızıközü, Benzer Köyü ile Kırşehir’in Tosunburnu Köyüne yerleştiler.

Danişmentli Avşar Türkmenleri, Gündüz ve Çöklü Cemaati mensupları bölgemize gelmişlerdir. Başköy ve Kurancılı’ya gelenler Gündüz ve Çöklü Cemaati mensuplarıdır. Savcılı’daki Er ve Aslan kabileleri de Danişmentli Avşar Türkmenleridir.

Boynuinceli Aşiretinin Kaman ve çevresindeki yerleşimleri: Karaduraklı, Sıdıklı, Türkmen, Karahabalı, Fakılı, Savcılı Dokuzlu, Savcılı Meryemkaşı. Bu köyler Yörük Türkmenleri tarafından kurulmuştur. Tepeköy ise Manav Türkmenleri Tarafından kurulmuştur.

Çağırkan (Çağırgan)

16. yy Dulkadirli Türkmenlerine tabii Maraş Yörüklerindendir. Kaynaklara göre Dulkadirli konar göçerlerinden Yörükhanlı Cemaatinden olduklarını gösterir. Osmanlı devletinin Akkoyunlu–Karakoyunlu ve Dulkadirli konar-göçerlerinden oluşturdukları Boz-Ulus Türkmenlerine dahil edilerek Orta Anadolu’ya iskan edilirler.

Pehlivanlı Aşireti içine dağılarak Ankara-Keskin ve ilçelerinde yerleşik hayata geçerler. 26.04.1584 tarihli Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü arşivinde bulunan belgede Karaman Vilayeti, Kırşehir Merkez Nahiyesine bağlı Konur Nahiyesinin köyüdür.

Karkın Aşireti

Karkın (Kargın), Oğuzların 24 boyundan biridir. Karkın Boyu, Bozok Kolu Dulkadirli Türkmenlerindendir. 1691 zorunlu iskan fermanında Halep Türkmenlerinin içine dâhil edilerek iskana tabi olurlar.

Bozok (Yozgat) bölgesinde Moğolların boşalttığı, yüzyıllardır bakımsız, yıkık ve harap köylere iskan edilen Türkmen Oymakları zamanla burayı terk ederek başka yerler göçerler.  Mamalı Aşireti içinde Kaman Bölgesine gelen Karkın Cemaati mensupları Selimağa Köyünü yurt (1708) tutarlar. (Selimağa Köyü, Varsak Türkmenlerinin tarafından 1480 yılında kurulmuştur.)

Selimağa Köyü sınırları içinde olan Kızılöz Vadisinde Karkın Kızılözü ve Karkın Meşe mezrası ile Yaylacık Geçidi (Yaylacık Beli) eteklerinde Karkın Yenice mezrasını kurarlar.

Karkın Yenice 1740 yılında köy, 1960 yılında kasaba olur. 2014 yılında ise Belediyesi kaldırılarak tekrar köye dönüştürülür.

Abdallar (Ustalarımız):

Tarihçiler Abdal, bizim Ustalarımız dediğimiz kültürel değerlerimizdir. Beydili Aşiretinin Çavuldur Oymağı Türkmenlerindendir.

Abdal sözü Allah yolunda giden Derviş, Bilge kişi demektir. Dede Korkut abdal, Pir Sultan abdal, Kaygusuz Abdal ve Abdal Musa gibi…

Abdallar Horasan Bölgesinden Beydili aşireti Beylerinden Dede Yağmur Bey’in himayesinde Anadolu’ya gelirler. Konargöçer topluluklar içinde Abdallar dağınık Türkmen Aşiretlerindendir. Nedeni ise Çalgıcılık, Halk Aşıklığı, Şiir Desten Hikaye Okuyuculuğu, Sünnetçilik, Berbercilik, Yorgancılık, Dokuyuculuk ve Ağaç İşleri gibi yaptıkları işlerdir.

Abdallar Halk Müziği ve Folklorumuzu geçmişten günümüze taşırlar. Abdal kültürünün temsilcileri bugün de yaşamlarında Ahi geleneği ve göreneği ile usta çırak ilişkisini görürüz. Ozanlar piri Muharrem (Ertaş) Usta ellerinden tutup yetiştirdiği Neşet Ertaş, Hacı Taşan, Çekiç Ali gibi pek çok ozanımızı kültürümüze kazandırmıştır. Halen isimlerini sayamadığımız kadar çok Ustalarımız halk müziği ve folklorumuza hizmet etmektedirler.

Ceritler:

Adana Ceyhan yöresi konargöçer Silsüpür Ceritleri Aşiretidir. 1851 yılında Kırşehir yöresine gelerek Keskin, Kaman ve Kırşehir gölgesinde 15 köy kurarak yerleşik düzene geçmişlerdir.

Aşiret, Milli Mücadele döneminde çok büyük yararlılıklar göstermiştir. Aşiret Beyi Rıza Bey, son Osmanlı meclisinde Keskin Milletvekilliği ve birinci dönemde TBMM Kırşehir Milletvekilliği yapmıştır. Atatürk’ün Sivas’tan Ankara’ya gidişinde yol güvenliğini kurduğu Kuva-yı Milliye güçleri ile sağlamış, Ankara Valisi Muhittin Paşa’yı tutuklayarak Sivas’a göndermiştir.

Mollaosmanlı Cemaati:

Urfa, Diyarbakır arasındaki Karaca Dağ konargöçer Türkmenlerindendir. Kırşehir yöresine Karacayurtlu (Karacakurtlu, Karacakürt) aşireti ile gelirler. Aşiret içi çatışmalardan ayrılarak Çiçekdağı, Sıtma (Akçakent) bölgesine Cemaat Beyi Molla Osman Bey’in mahiyetinde çekilirler. Daha sonra bölgemizde Kaman Mollaosmanlar Köyünü kurarlar.

Yağmurlu:

Horasan bölgesinden 84 Bin çadırla Anadolu’ya Beydili Aşireti beylerinden Yağmur Dede Bey’in mensubu olduğu kabiledir. Bu kabilenin bir kolu da Kaman Bölgesini yurt tutarlar. Yağmurlu Büyükoba, Yağmurlu Armutlu, Yağmurlu Kale, Yağmurlu Sayobası, Yağmurlu Sarıuşağı gibi köyleri kurarlar. Bir kısmı da kurulu köylerde yerleşik düzene geçerler.

Büğüz (Büğdüz):

Oğuzların Üçoklar kolunun Deniz Han oğullarından olan Büğdüzler, Anadolu’nun fetih ve iskânında diğer kardeş boyların yanında önemli roller oynamışlardır. Kaman’ın Büğüz Köyü çok eski bir yerleşim yeri, Anadolu Selçuklularında uç beyliklerinden biridir.

Kızılırmak üzerindeki Kesikköprü ile Yaylacık Geçidi, doğuyu batıya bağlayan Haymana yolu üzerinde bir yerleşim yeriydi. Büğüz olarak söylenmesine rağmen Ahi Evran Vakviyesi’nde Büğdüz olarak geçmektedir.

1960 yılında Kesikköprü Barajı suları altında kalan köyün ahalisi Ankara ve Kırıkkale’ye yerleşirken 2 aile de suların basmadığı yüksek tepeye ev kurarak yaşamlarına devam etmektedirler.

KAYNAKLAR:

-Orhan Sakin: 16.yy Osmanlı Arşiv Kayıtlarına Göre Anadolu’ya Türkmenler ve Yörükler, Boylar, Kabileler, Cemaatler.

-Cevdet Türkay: Başbakanlık Arşivi Belgelerine Göre Osmanlı İmparatorluğunda Oymak, Aşiret ve Cemaatler.

-Mustafa İlbey: Geçmişten Günümüze Türkmenler (Oğuzlar)

-Sebehattin Yaşar: XV. Yüzyılda Kırşehir Varsakları (Büğüz Köyü)

-Tufan Gündüz: Gazi Üniversitesi Yüksek Lisans Tezi (Bozulus Türkmenleri)

-Tufan Gündüz: XVII ve XVIII. Yüzyıllarda Danişmentli Türkmenler.

-Yrd. Doç. Dr. Ahmet Günşen: Anadolu’nun Türkleşmesi Sürecinde Türk Soy, Boy, Oymak ve Cemaatleri ile Kırşehir.

-Araştırmacı Hasan Şahin: Geçmişten Bugüne Kırşehir.

-İlhan Şahin: Osmanlı Döneminde Konargöçerler.

-Prof. Dr. Ahmet Gökbel: Anadolu’da Varsak Türkmenleri.

-Prof. Dr. Yusuf Halaçoğlu: XVIII. Yüzyılda Osmanlı İmparatorluğunun İskan Siyaseti ve Aşiretlerin Yerleştirilmesi.

-Prof. Dr. Yusuf Halaçoğlu: Anadolu’da Aşiretler, Cemaatler ve Oymaklar.

-İlhan Şahin: Kaman Halk Eğitim Müdürlüğü, 1990 Kaman Yıllığı.

-Yakup Altın: Kaman Belediyesi, Yeşil Kaman Kitabı.

-Yaşar ŞAHİN: Kaman’ın Soy Kütüğü Araştırması.

-Yaşar ŞAHİN: Dadaloğlu ve Kaman Avşarları.

-Yaşar ŞAHİN: Bizim Ustalar (Abdallar).

-Yaşar ŞAHİN: Kaman İncelemesi.

-Yaşar ŞAHİN: Eski Kaman.

-Yaşar ŞAHİN: Kaman’da Yaşam.

-Kaman Ak Haber Gazetesi ilgili sayıları.