Kaman Cevizi’nde neler yapmalıyız?

Bütün Kamanlıların bildiği gibi “Kaman Cevizi” ilçemiz için çok önemli ekonomik, sosyal ve kültürel bir değerdir. Kamanlıların ortak bir değeri olup, anonimdir. Bu topraklarda yaşamış olan dedelerimizden bizlere miras kalmış, bizlerden de torunlarımıza kalacaktır. Bu nedenle sahip çıkmamız gereken ve Kamanı temsil eden bir (tek) tarımsal markamızdır. Günümüzde tarımsal ürünlere sadece bir ürün gözüyle bakılmamaktadır. Kaman Cevizi gibi marka değeri yüksek ürünler o yörenin tanınmasına, turizmine, ekonomisine önemli katkılar sunabilecek potansiyele sahiptir.

İlçemizde 9-10 Ekim 2021 tarihlerinde 30. Kaman Ceviz Kültür ve Sanat Festivalinin satış stantları kuruldu. Burada gördük ki; üreticilerimiz piyasada yüksek fiyatlardan alıcı bulabilen standart, yüksek kalibreli, kaliteli yöresel tadı tüketicilere sunmakta sıkıntı yaşadılar.

Yöremizin tescilli Kaman-1 çeşitleri ise tüketici de güven duygusu oluşturduğu için fiyat ve satış noktasında hiçbir sorun yaşamadılar. Tüketiciler ise Kaman Cevizi ile ithal cevizleri bir arada gördükleri için tereddüt ettiler. Hangisi yöresel bir tat, hangisi yabancı ceviz bunu bilemediler. Dolayısı ile bu hususlar festival boyunca tüm alışverişe yansıdı.

İlçemizin gerçek Kaman Cevizi üreticileri pazardan memnun bir şekilde ayrılamadılar. Bu festivalden Kaman Cevizi ile ilgili bazı çıkarımlar yapmamız, eksik kalan yönlerimizi tespit etmemiz gerekmektedir. Bu husus tüm Kaman ve “Kaman Cevizi” sevdalılarını ilgilendirmektedir.

Ülkemizde hiçbir yerde ceviz marka değil iken, Kaman Cevizi marka idi. Şimdi görüyoruz ki markalaşmasını tamamlayarak, sektörde söz sahibi olan, üreticisine daha fazla kazandıran başka yöresel cevizler bulunmaktadır. Kaman Cevizinin tüm üretim, pazarlama ve tanıtım safhalarının gözden geçirilerek, eksik ve hataların tamamlanması bu nedenle önem arz etmektedir.

Üreticilerimiz; kaliteli, standart Kaman Cevizlerini üretmekten vazgeçmemelidirler. Ülkemizde Kaman cevizinin simgesi haline gelen, kalitesi ile ön plana çıkan “Kaman-1” tescilli ceviz çeşidi ile bahçe tesis edilmesi teşvik edilerek, yaygınlaştırılmalıdır. Bahçe tesisi, fidan seçimi, sulama, budama, hastalık ve zararlılar ile mücadele konularında mutlaka bilimin gereği yapılmalıdır. Bu hususta konu uzmanı Ziraat Mühendislerinden, Araştırma Enstitülerinden, Toprak Analizi Laboratuvarlarından azami ölçüde istifade edilmelidir. Kulaktan kulağa bilgilere itibar edilmemelidir. Üreticilerimiz şimdiye kadar ki doğru bildiği yanlışlardan vazgeçmelidirler.

İlçemiz ekolojisinde yabancı çeşitler ile üretime devam etmek, aşısız çeşitler ile bahçe tesis etmek, hastalık, zararlılar, sulama, budama ve besleme konularına yeterli önemi vermemek, toprak ve yer seçiminde gerekli fizibiliteleri yapmamak çözülmesi gereken ana başlıklardır.

Üreticilerimiz ağaçtan ne çıkar ise ona razı olmamalıdır. Yüksek verim ve kaliteli üretim elde edebilmek için araştırma yapmalı. İklim, kültürel mücadele, toprak ve ağaç ile ilgili kriterleri tekrar tekrar gözden geçirmelidirler.

Kaman’da ceviz sektöründe daha ileri gitmemizi engelleyen hususlardan bir tanesi de henüz örgütlü tarıma geçememiş olmamızdır. İlçemizde ceviz ile ilgili çalışan bir tarımsal kooperatif veya birlik yoktur. Kooperatif veya birlik olduğunda eğitim, tanıtım, üretim ve pazarlama konularında gerekli çalışmalar daha derli toplu ve etkin bir şekilde yürüyebilecektir. Kaman cevizini sahiplenen, buna kafa yoran, ilerletmeyi amaçlayan paydaşların bir çatı altında toplanmaları çok önemlidir. Hatta Ahiliğin temelini de oluşturan ve tüm dünyada önemli bir kalkınma aracı olan kümeleşme modelleri de Kaman Cevizi ile birlikte düşünülmelidir. Ceviz üretiminin yoğunlaşmış olduğu bölgelerde yatırımlar teşvik edilmelidir. Bu irade ortaya konduğunda birçok sorunumuz kolaylıkla çözülebilecektir. 

Üreticilerimizin ürettikleri ürünü doğru bir şekilde pazarlayarak, yüksek gelir elde etmeleri çok önemlidir. Çünkü tarımsal üretimde en önemli çarpan pazarlamadır. Üretici yüksek gelir elde eder ise yatırımlarına devam edebilecek, kapasitesini artıracaktır. Kaman cevizinin pazarlama ve markalaşması aşamasında en önemli dayanak noktamız Kaman Cevizi coğrafi işareti olarak “Türk Patent ve Marka Kurumu”ndan almış olduğumuz tescil olacaktır.

Ülkemizde yöresel ürünlere yasal koruma 6769 sayılı Sınaî Mülkiyet Kanunu ile sağlanmaktadır. Bu da “Türk Patent ve Marka Kurumu”ndan tescil yolu ile elde edilmektedir. Tescil; pazarlama esnasında gerçek “Kaman Cevizi” üreticilerinin haksız rekabete uğramasını engelleyecektir. Coğrafi işaret belirli bir kaliteyi ifade ettiği için tüketicinin aldatılmasını engeller. Güven duygusu oluşturur. İnsanlar bütün dünyada yöresel tatları yerinde tatmak istemektedir. Yöresel tatlara daha fazla ücret ödemeye razıdırlar. Coğrafi işaret doğru adımlar atıldığında tüketicilerde bu güveni oluşturacaktır. Gerçek Kaman Cevizi üreticilerinin daha fazla kazanmasını sağlayacaktır.

Dünyada ve ülkemizde yöresel tatlar, yöresel ürünler coğrafi işaretler ile koruma altına alınmaktadır. Bu şekilde hem o yöresel ürünün kaybolması önlenmekte, hem de o ürünün gerçek üreticilerinin daha fazla para kazanmaları, kaliteli üretime devam etmeleri sağlanmaktadır. Ülkemizde coğrafi işaretli bir ürün olan “Ayvalık Zeytinyağı”na olan tüketici talebinin, coğrafi işaret niteliği göstermeyen rakiplerine kıyasla  yüzde 58 daha  fazla olduğu,  yine  aynı  ürün için tüketicilerin  yüzde 82’sinin daha  fazla ücret ödemeyi  kabul  ettikleri tespit edilmiştir.

Kaman Cevizinin pazarlama noktasında katma değerli ürünler üretebilmeli, markalaşma ve tesisleşmeyi gerçekleştirmeliyiz. Kaman Cevizine yeni katma değerler katarak, elde ettiğimiz ürünü çeşitlendirmeliyiz. Cevizli ekmek, ceviz sucuğu, cevizli çikolata, cevizli çiğ köfte, iç ceviz, kelebek ceviz, hediye ceviz vb. ürünleri coğrafi işaret logosu ile birlikte bir marka adı altında piyasaya sürmeliyiz. Yatırımcılarımız ve büyük üreticilerimiz bu konuya el atmalıdırlar. Kaman Cevizi’ni markalaştırmak hepimizin ortak menfaatinedir. Kaman Cevizleri paketlendiği takdirde coğrafi işaret logosu kullanarak yüksek fiyatlardan tüketiciye sunulabilecektir. Bu şekilde olduğunda tüm market, dinlenme tesisleri ve internet ortamlarında pazarlama imkânlarına kavuşacaktır.

Hatta Kaman ilçemizde çeşitli satış noktaları dahi kurabiliriz. Kaman Cevizi yöresel tadını “Kaman Ceviz Kültür ve Sanat Festivali” ile  “Kalehöyük Arkeoloji Enstitüsü ve Müzesi” ve “Hirfanlı Barajı” imkânları birlikte değerlendirebiliriz. İlçemizin tanınmasına, turizmine ve kırsal kalkınmasına yeni imkânlar sağlayabiliriz. Standart ve kaliteli cevizlerimizin coğrafi işaret logolu bir marka adı altında geniş kitlelere pazarlanması kırsal kalkınmada yeni olanaklar sağlayacaktır.

Günümüzde en büyük ceviz ihraç eden ülke Amerika Birleşik Devletleridir. Eğer üretimde yeterli kriterleri sağlar isek, Kaman Cevizi’nin yurt içi ve yurt dışında pazarlama yolunun açık olduğunu iddia ediyorum. Yakın bir zamanda whatsapp üretici gruplarında yaşadığım bir olay da bunun göstergesidir. Üretim gönüllülerinden Amerika’da yaşayan bir ithalatçı bana ulaşarak Kaman Cevizinin kalite standartlarını sordu. Daha sonra bir gemi dolusu Kaman Ceviz’ini Amerika’ya ithal etmek istediğini söyledi. Buradan varacağımız sonuç mutlaka standart ve kaliteli üretimi artırmalıyız. Pazarda fiyatlandırma kriterlerini göz önünde tutmalıyız. Coğrafi işaret logosunu pazarlama ve markalaşmada kullanmalıyız. Göreceğiz ki Amerika Birleşik Devletlerine bile ceviz ihraç etmek hayal olmayacaktır.

Bütün Kamanlıları; toprağın, iklimin ve geçmiş ana-babalarımızın bize sunmuş olduğu Kaman Cevizi’ni daha iyi yerlere taşımak için birlik olmaya, sahip oldukları değeri korumaya, yaşadığımız bilgi çağının gereksinimlerine uymaya çağırıyorum. Biliyorum ki bunun için gerekli bilgi ve donanıma sahibiz.

Saygılar sunuyorum…

Behset BULANIK

Ceviz Uzmanı

Ziraat Mühendisi

Kaman İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü