Kültür ve medeniyet üzerine birkaç söz

Kültür ile medeniyet birbirinden ayrı kavramlardır. Kültür, yüz yıllar öncesinden beri oluşan tecrübelerle bu günlere taşınan ve bu günlerde de toplum hayatında yaşayan inanç ve davranış biçimleridir.

Medeniyet ise, çeşitli eğitim süreçlerinin, ekonomik, bilimsel ve teknolojik gelişmelerin insan ve toplum üzerindeki etkisiyle meydana gelen, geleneksel kültürden farklı ve değişmiş, ferdi ya da toplumsal davranışlardır.

Kültüre etki eden bizatihi toplumun kendisinin yıllardan beri birçok süzgeçten geçen tecrübeleri olduğu halde, medeniyete toplumun ilişki içinde bulunduğu diğer devletlerin kültürleri ile eğitimle birlikte ekonomik, bilimsel, teknolojik ve sosyal nedenlerle değişen davranışları etki eder.

Medeniyet denilince başka ülkelerin bilim ve teknolojideki gelişmişliği anlaşılsa da aslında medeniyet denildiğinde, eğitim, bilim ve teknolojideki gelişmişliğin insan ve toplum davranışlarına olumlu etkisi anlaşılmalıdır.

Fakat bu her zaman doğru değildir. Yani eğitimin ve endüstrinin gelişmesi her zaman medeniyette gelişmeye yol açmaz. Mesela “Cehalet okumakla giderilecek bir şey değildir. Had bilmemekten kaynaklanır. Kültürü alamamış olmaktan kaynaklanır.” Bu yüzden eğitim, bilim ve teknolojideki gelişmişliğin insan ve toplum davranışlarına etkisinin olumlu yönde olacağına dair kanaat sadece medeniyeti bu yönde algılama isteğinden kaynaklanmaktadır.

Oysa eğitim, bilim ve teknoloji bakımından diğerlerine göre önde olan ülkelerdeki halkın medeniyet, uygarlık, düzeyine baktığımızda durum hiçte umulduğu gibi değildir. Bu toplumlardaki aile yapıları, toplumsal dayanışma yokluğu, bireysellik, yurt ve devlet sevgisi gibi konulardaki gevşeklik bu görüşlerimizi doğrulamaktadır.

İşte tam da burada 28 yıl önce kaybettiğimiz hemşerimiz Prof. Dr. Erol Güngör’ün dediği gibi “Milli kültürü bizzat medeniyetin kaynağı haline getirmek ve toplumu soysuz değişmelerin açık pazar yeri halinden kurtarmak hareketi olarak bilinmesi gereken bir düşünce sistemi olan milliyetçiliğe ihtiyaç vardır. “Binaenaleyh, ‘Milliyetçilik’ aynı zamanda bir medeniyet davasıdır.”

Milliyetçilik bir yönüyle de, eğitim, ulaşım, bilim ve teknolojik nedenlerle oluşan hızlı ve yoğun etkileşimlerden doğabilecek ve medeniyet olarak sunulabilecek küresel kültürel yozlaşmalardan toplumu korumaktır.