Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi

Türkiye’de daha önce Cumhurbaşkanı TBMM tarafından seçiliyordu. 2007 yılında yapılan Anayasa değişikliği ile 2014 yılından itibaren Cumhurbaşkanı halk tarafından seçilmeye başlandı. 16 Nisan 2017 tarihinde yapılan referandumla da Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine geçildi.

Bu referandumda Anayasamızın sekizinci maddesindeki yürütme yetkisinin ve yürütme görevinin Cumhurbaşkanı tarafından, Anayasaya ve kanunlara uygun olarak kullanılmasına ve yerine getirilmesine karar verildi.

Yasama organı ile yargı organlarının yetkilerinde ve görevlerinde hiçbir değişiklik yapılmadı. İddia edildiği gibi Türkiye’de 2018 yılından itibaren uygulanmaya başlanan Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nde yasama ve yargı organlarının bazı görevleri Cumhurbaşkanına devredilmiş değildir. Cumhurbaşkanının yasamaya dair hiçbir yetkisi yoktur. Cumhurbaşkanlığı kararnameleri yasamanın görevleri ile ilgili olarak düzenlenmez. Mesela kanun hükmünde kararname niteliğinde bir düzenleme Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile yürürlüğe konulamaz. Cumhurbaşkanlığı kararnameleri ile ancak yürütmeye ilişkin bazı konularda düzenleme yapılabilir.

Bana göre 2007 yılındaki Anayasa değişikliği Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçileceğinin işaretini veriyordu. Zira halkın seçtiği Cumhurbaşkanı yürütmenin başı olarak siyasi sorumluluğu da alıp kendi hükümetini kurmak isteyecekti. Öyle de oldu.

16 Nisan 2017 tarihinde yapılan referandumla 9 Temmuz 2018 tarihinden itibaren Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçildi.

Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nde bakanları Cumhurbaşkanı tayin eder. Bakanlar parlamento dışından atanır. Eğer milletvekili bakan olarak atanırsa milletvekilliği sona erer. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nde milletvekillerinin güvensizlik oyu ile hükümetleri düşürmesi imkânsız hale getirilmiştir. Cumhurbaşkanı istifa etmedikçe hükümet düşmez.

Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine geçilmekle başta istikrarsız ve zayıf hükümetler devri olmak üzere, milletvekili transferleriyle mevcut hükümetleri devirip iktidar olma devri sona ermiştir. Yine çoğu istikrarsızlığa neden olan koalisyon hükümetleri devrinin de sonu gelmiştir.

Dünyada ileri demokrasi ve çağdaş medeniyet ölçüsünde gördüğümüz ülkelere baktığımızda, hepsinin güçlü liderler tarafından yönetilen ülkeler olduğu görülmektedir. İngiltere, İsveç, Norveç, Belçika, Danimarka, Hollanda, İspanya, Japonya gibi ülkeleri halen bir kral veya imparator yönetmektedir. ABD, Çin ve Rusya başkanlık sistemi ile yönetilen ülkelerdir. Fransa da yarı başkanlık sistemiyle yönetilmektedir.

Dünyada siyasal, sosyal ve ekonomik yönden güçlü olan tüm devletler başkanlık ya da yarı başkanlık sistemiyle yönetilirken, Türkiye’de de Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine geçilmesi doğru olmuştur. Bu sistem değişikliği, halkın referandumda ortaya çıkan iradesiyle gerçekleşmiştir.

İstikrarın, huzur ve güven ortamının, içte ve dışta güçlü milli politikaların üretilip uygulanmasının doğru yolu bulunmuş, halkımızın referandumda sandığa yansıyan sağduyusu ile milletin iradesi devletin idaresine dönüşmüştür.